Το σκάνδαλο και σε αυτή την περίπτωση εστιάζεται στην Κρήτη και συγκεκριμένα στα Χανιά και στο Ηράκλειο. Ο αριθμός των αιτήσεων που κατατέθηκαν είναι ενδεικτικός της απάτης: Ενώ ο συνολικός προϋπολογισμός για το πρόγραμμα βιολογικής παραγωγής σε όλη τη χώρα ανέρχεται στα 298 εκατ. ευρώ, κατατέθηκαν αιτήσεις για επιδοτήσεις 705 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, σύμφωνα με εκτιμήσεις από πηγές στην αγορά, βιολογικοί καλλιεργητές, κτηνοτρόφοι και μελισσοκόμοι φαίνεται να είναι στην πραγματικότητα μόλις το 5% του συνόλου των αιτούντων.

«Δεν είναι λογικό σε μια χώρα όπως η Ελλάδα να υπάρχουν 126.000 πιστοποιημένοι βιολογικοί παραγωγοί», ανέφερε χαρακτηριστικά στέλεχος της αγοράς. Η αλυσίδα της διαφθοράς έχει και εδώ πολλούς κρίκους. Κτηνοτρόφοι από την Κρήτη δήλωναν ότι προμηθεύονταν ζωοτροφές από συγκεκριμένους πωλητές στην άλλη άκρη της Ελλάδας, στην Αλεξανδρούπολη. Υπάρχουν τιμολόγια για βιολογικές τροφές με κόστος 0.2 ευρώ το κιλό για βιολογική βρώμη, ενώ ο παραγωγός που το πουλάει δηλώνει στα χαρτιά τελείως διαφορετικές καλλιέργειες. Οι βιολογικές ζωοτροφές εμφανίζονται να πωλούνται τουλάχιστον 10 φορές χαμηλότερα από την κανονική τιμή της αγοράς.

Ειδικά για τα προγράμματα βιολογικής μελισσοκομίας, ο προϋπολογισμός ήταν 18,9 εκατ. ευρώ και κατατέθηκαν συνολικά αιτήσεις για 170 εκατ., εκ των οποίων τα 95 εκατ. ευρώ, δηλαδή περίπου το 60%, προέρχονταν από την Κρήτη. Σύμφωνα με την καταγγελία της Εθνικής Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, «η στρέβλωση στη βιολογική μελισσοκομία ξεπερνάει και αυτήν της αίτησης ενισχύσεων για βοσκοτόπους χωρίς ζώα».

Οι αρμόδιες αρχές διαπίστωσαν τεράστια αύξηση στις αιτήσεις, καθώς και μεγάλη διαφορά μεταξύ βόρειας, κεντρικής και νότιας Ελλάδας, τόσο όσον αφορά τον αριθμό των εκταρίων που δηλώνονταν για βοσκοτόπια, όσο και τον αριθμό των σμηνών. Οπως αναφέρουν πηγές από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, οι διαδικασίες πληρωμής των επιδοτήσεων στη βιολογική γεωργία προχωρούν κανονικά, ενώ έχουν ζητηθεί εκτεταμένοι έλεγχοι στη βιολογική κτηνοτροφία και στη βιολογική μελισσοκομία. Στόχος είναι οι έλεγχοι να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τον Οκτώβριο του 2025, προκειμένου να γίνουν τότε οι πληρωμές που κανονικά ήταν προγραμματισμένες μέχρι το τέλος Ιουνίου. Το αποτέλεσμα θα είναι, όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, να ζημιωθούν οι πραγματικοί δικαιούχοι του προγράμματος, οι οποίοι θα μείνουν χωρίς τα έσοδα που είχαν προϋπολογίσει το καλοκαίρι.

Δεκαπλάσιες αιτήσεις – Για τα προγράμματα βιολογικής μελισσοκομίας, ο προϋπολογισμός ήταν 18,9 εκατ. ευρώ και κατατέθηκαν συνολικά αιτήσεις για 170 εκατ., εκ των οποίων τα 95 εκατ. ευρώ προέρχονταν από την Κρήτη.

Το «στήσιμο»

Ενα νέο πρόγραμμα που προκηρύχθηκε το 2024 παρείχε επιδότηση μέχρι 10.230 ευρώ στους μελισσοκόμους για τη μετατροπή συμβατικών σμηνών σε βιολογικά. Το πρόγραμμα αυτό έγινε όχημα για τους επιτηδείους προκειμένου να εξαπατήσουν το σύστημα.

Ολοι οι μελισσοκόμοι πρέπει να έχουν βεβαίωση από τις κατά τόπους Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ). Σύμφωνα με τις καταγγελίες, οι βεβαιώσεις δίνονταν σε πολλές περιπτώσεις χωρίς να γίνει ποτέ έλεγχος αν όντως υπάρχουν αυτά τα μελίσσια. Οι διευθύνσεις γεωργίας έδιναν βεβαιώσεις σε «παραγωγούς», που δεν διέθεταν καθόλου κυψέλες, ότι είχαν 300-500 μελίσσια (για να παίρνουν το ανώτερο της επιδότησης). Οταν ξέσπασε το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και άρχισε να φαίνεται ότι θα γίνουν περαιτέρω έλεγχοι, κάποιες ΔΑΟΚ ζητούσαν πίσω τις επιστολές που είχαν δώσει.

Οσοι από τους μελισσοκόμους θέλουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα της βιολογικής μελισσοκομίας πρέπει να υπογράψουν σύμβαση με κάποιο φορέα πιστοποίησης. Ο κλάδος αυτών των φορέων φαίνεται ότι έχει σημαντική εμπλοκή στο σκάνδαλο. Οι φορείς πιστοποίησης οφείλουν να κάνουν επιτόπιο έλεγχο μέσα σε 12 μήνες από όταν συνάψουν σύμβαση με παραγωγό, για να διαπιστώσουν αν τηρεί τις προϋποθέσεις της βιολογικής νομοθεσίας (αν είναι κατάλληλη η τροφή που χρησιμοποιείται, το κερί κ.λπ.).

Για το συγκεκριμένο πρόγραμμα βιολογικής μελισσοκομίας υπήρχε ακόμη η προθεσμία να έχουν καταχωρισθεί στη βάση δεδομένων του υπουργείου οι συμβάσεις των φορέων πιστοποίησης με τους παραγωγούς, λίγες ημέρες μετά την υπογραφή. Παρ’ όλα αυτά, υπήρχαν φορείς που συνεχώς καταχώριζαν εκπρόθεσμες συμβάσεις, ενώ σχετικές καταγγελίες είχαν κατατεθεί στο υπουργείο και στον ΟΠΕΚΕΠΕ από τον Φεβρουάριο του 2025, με το αίτημα οι εκπρόθεσμες αιτήσεις να μην επιλέγονται για επιδότηση. Παρά τις οχλήσεις, έγιναν, σύμφωνα με εκτιμήσεις, δεκτές τουλάχιστον 7.000 εκπρόθεσμες αιτήσεις. Φορείς πιστοποίησης στην Κρήτη φέρεται να έπαιρναν προμήθεια 10% από τις επιδοτήσεις.

Πάντως, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το σκάνδαλο με τα μελίσσια προϋπήρχε και πριν από το πρόγραμμα του 2024, καθώς από το 2019 έως το 2023 υπήρχε 74% αύξηση στις δηλωμένες κυψέλες και μάλιστα σε περίοδο ξηρασίας.