ΑΤΥΧΗΜΑ ΤΕΜΠΩΝ - Η ΝΕΑ ΑΓΑΝΑΚΤΗΣΗ

Αν μας ενδιαφέρει να κατανοήσουμε συνολικά την ευρύτατη λαϊκή αγανάκτηση για το ατύχημα των Τεμπών οφείλουμε να κάνουμε τη διάκριση μεταξύ της εξήγησης της αγανάκτησης και των πολιτικών επιπτώσεών της. 
Η αγανάκτηση εξηγείται γιατί ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας δικαίως αμφιβάλλει για τους κυβερνητικούς χειρισμούς. Μόνο τη στάση του κυβερνητικού κόμματος στην αρμόδια εξεταστική επιτροπή της Βουλής να δει κανείς, καταλαβαίνει τη βιασύνη και τη μεροληψία που επέδειξε η κυβερνητική παράταξη (μεροληψία, βέβαια, με αντίθετο πρόσημο, επέδειξε και η αντιπολίτευση, εξού και ο φαύλος κύκλος εντός του οποίου διεξάγεται, επι το πλείστον, η πολιτική αντιπαράθεση). Για το ατύχημα των Τεμπών δεν έχουμε ένα κοινό κοινοβουλετικό πόρισμα, αλλά πέντε! Η αλήθεια για το ατύχημα είναι αυτή που κάθε κόμμα λέει ότι είναι. Εισερχόμενο στην κομματική αντιπαράθεση, το ατύχημα των Τεμπών κατέστη αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης – οι μεν να περισώσουν το πολιτικό κεφάλαιό τους, οι δε να αυξήσουν το δικό τους (ξέρετε ποιοι είναι οι μεν και οι δε). 
Η κυβέρνηση είχε την  πρώτιστη θεσμική υποχρέωση να μην παρασυρθεί στον κατήφορο της υπερπολιτικοποίησης. Θα το είχε κάνει αυτό αν χειριζόταν με σοβαρότητα και αμεροληψία την εξεταστική επιτροπή της Βουλής και αν είχε αποπέμψει τον αρμόδιο υπουργό Καραμανλή από τις τάξεις της. Η συμπερίληψή του στα ψηφοδέλτια της ΝΔ, στις τελευταίες εκλογές, θεωρήθηκε, ευλόγως, ως ηθική επιβράβευσή του. Εν ολίγοις, η λαϊκή αγανάκτηση διογκώθηκε εξαιτίας της αποτυχίας των θεσμών μας. Αυτό είναι το λυπηρό συμπέρασμα και από αυτή την τραγωδία και από όλες τις άλλες συναφείς. Είμαστε χρονίως ανίκανοι να σταθούμε, θεσμικά, στο ύψος των περιστάσεων. 
Οι πολιτικές επιπτώσεις της αγανάκτησης δεν είναι αμελητέες. Πρώτον ενισχύουν το συνωμοσιολογικό – δηλαδή ανορθολογικό – τρόπο σκέψης. Δεύτερον, βυθίζουν τους θεσμούς σε παραιτέρω ανυποληψία, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολο να εντοπισθεί η αλήθεια. Τρίτον, παρέχεται βήμα σε γελοίους δημαγωγούς και ναρκισσιστές πολιτικάντηδες (μη σας μπερδεύει το αρσενικό φύλο της διατύπωσης) να κερδίσουν δημοσιότητα, δηλητηριάζοντας έτσι την πολιτική ατμόσφαιρα με τον τοξικό λόγο τους. Και, τέλος, καθότι κατασκευάζεται ένα άκρως απλοποιητικό, μανιχαϊστικό, και συνωμοσιολογικό είδος λόγου, οι πολιτικά κερδισμένη θα είναι, φυσικά, η ακροδεξιά ή, εν πάση περιπτώσει, η τοξική ακρότητα. 
Δεν είμαι σίγουρος ότι θα είχαμε πολύ διαφορετικές εξελίξεις με διαφορετικούς κυβερνητικούς χειρισμούς, αλλά οφείλαμε, θεσμικά-ηθικά, να τους είχαμε. Βλέπουμε ξανά πως αντί η τραγωδία να μας ενώνει, μας πολώνει. Αντί να χαλυβδώνει τη θέλησή μας να αναζητήσουμε την αλήθεια, πλάθουμε την «αλήθεια» στα κομματικά μέτρα μας. Αντί το ατύχημα να γίνει  ευκαιρία να αναβαθμίσουμε τους θεσμούς και την ποιότητα του πολιτικού λόγου μας, γίνεται ευκαιρία επιβεβαίωσης της χειρότερης εκδοχής μας. Προσωπικά, δεν εκπλήσσομαι, αλλά δεν μπορώ να μη λυπάμαι.

*Ο Χαρίδημος Τσούκας είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας