Πώς ο καύσωνας και οι φωτιές θα επηρεάσουν τον πληθωρισμό και τις τιμές τροφίμων και ενέργειας

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα στην Ευρώπη καθώς και παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου του Ελ Νίνιο, θα μπορούσαν να αυξήσουν τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας διατηρώντας έτσι τις πιέσεις στον πληθωρισμό και επιβραδύνοντας τη μείωσή του, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή της η Capital Economics.

Τα τελευταία χρόνια, οι υψηλότερες θερμοκρασίες και τα ακραία κλιματικά φαινόμενα έχουν γίνει πιο κοινά παγκοσμίως. Εντός της ευρωζώνης, οι θερμοκρασίες ήταν ασυνήθιστα υψηλές μέχρι στιγμής το 2023, ειδικά από τον Μάιο, με τα στοιχεία να δείχνουν ότι ο Ιούλιος ήταν ένας από τους θερμότερους μήνες μέχρι σήμερα. Και τους τελευταίους δύο μήνες ακραία γεγονότα έχουν επηρεάσει την περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των πλημμυρών στην Ιταλία και την Κεντρική Ευρώπη, καθώς και πυρκαγιές και ξηρασίες στη Νότια Ευρώπη, όπως στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία.

Αυτά τα γεγονότα, όπως τονίζει η Capital Economics, έχουν προκαλέσει διαταραχές στην παραγωγή τροφίμων, αλλά προς το παρόν δεν εκτιμάται να έχουν σημαντικά μεγάλο αντίκτυπο στον πληθωρισμό των τροφίμων. Ιστορικά, τα ακραία καιρικά φαινόμενα σπάνια είχαν αντίκτυπο στις τιμές των τροφίμων. Όπως σημειώνεται, ως περίοδοι ακραίων καιρικών συνθηκών ορίζονται οι ασυνήθιστα ζεστοί καλοκαιρινοί μήνες ή οι ασυνήθιστα κρύοι χειμερινοί μήνες. Τα παρακάτω διαγράμματα δείχνουν ότι οι περίοδοι μη φυσιολογικών θερμοκρασιών δεν έχουν σαφή επίδραση στον πληθωρισμό των φρούτων και των λαχανικών.

Και ακόμη κι αν τροφοδότησαν πιέσεις στις τιμές των τροφίμων, η Capital Economics πιστεύει ότι ο αντίκτυπος δεν θα ήταν αρκετός για να αντισταθμίσει τους παράγοντες που οδηγούν επί του παρόντος τον πληθωρισμό των τροφίμων: η αύξηση της προσφοράς που παρακινήθηκε από προηγουμένως υψηλά επίπεδα τιμών θα συνεχίσει να πιέζει προς τα κάτω τις τιμές των γεωργικών προϊόντων. Το κόστος των λιπασμάτων έχει πέσει κατακόρυφα λόγω της πτώσης των τιμών του φυσικού αερίου και η χαμηλότερη ανάπτυξη στις ανεπτυγμένες αγορές θα αποδυναμώσει τη ζήτηση για κυκλικά γεωργικά προϊόντα.

Παράλληλα, όπως προσθέτει ο οίκος, δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι οι καιρικές διαταραχές επηρεάζουν τον πληθωρισμό της ενέργειας. Τα θερμότερα καλοκαίρια και οι ψυχρότεροι χειμώνες θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη χρήση κλιματιστικών και θέρμανσης, οδηγώντας σε αυξημένη ζήτηση για φυσικό αέριο. Αλλά ιστορικά δεν φαίνεται να υπήρξε σαφής αντίκτυπος στις τιμές του φυσικού αερίου. Η Capital Economics πιστεύει πως τους επόμενους μήνες, ο πληθωρισμός του φυσικού αερίου θα συνεχίσει να μειώνεται λόγω των αποτελεσμάτων βάσης και της μειωμένης ζήτησης.

Οι υψηλότερες θερμοκρασίες εκτός Ευρώπης θα έχουν επίσης αντίκτυπο αλλά όχι μεγάλο, στον πληθωρισμό της ευρωζώνης. Το Ελ Νίνιο – ένα κλιματικό φαινόμενο που συμβαίνει κάθε πέντε έως επτά περίπου χρόνια – αναμένεται τους επόμενους μήνες. Η κλίμακα της επίδρασής του θα εξαρτηθεί από την ένταση και τη διάρκειά του, που είναι δύσκολο να μετρηθούν. Επηρεάζει ως επί το πλείστον το κλίμα των Αναδυόμενων Αγορών, ενώ συνήθως έχει ασήμαντο και μικτό αντίκτυπο στον καιρό στην Ευρώπη (τείνει να αυξάνει ελαφρά τις θερμοκρασίες στη Νότια Ευρώπη και να τις μειώνει στη Βόρεια Ευρώπη). 

Το Ελ Νίνιο ωστόσο θα μπορούσε να επηρεάσει την ευρωζώνη, μέσω δύο έμμεσων καναλιών. Πρώτον, θα μπορούσε να αυξήσει τις παγκόσμιες τιμές των γεωργικών προϊόντων. Το Ελ Νίνιο μπορεί να μειώσει την παραγωγή τροπικών αγαθών όπως το κακάο, η ζάχαρη και ο καφές και αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο η Capital Economics αναμένει αύξηση στις τιμές των γεωργικών προϊόντων το επόμενο διάστημα. Μετά από προηγούμενα γεγονότα του Ελ Νίνιο στο παρελθόν, ο πληθωρισμός του καφέ, του τσαγιού και του κακάο στην ευρωζώνη αυξήθηκε. Οι τιμές των επεξεργασμένων τροφίμων που χρησιμοποιούν αυτά τα προϊόντα (όπως η σοκολάτα) ενδέχεται επίσης να αυξηθούν.

Δεύτερον, το Ελ Νίνιο θα μπορούσε να επηρεάσει τον πληθωρισμό της ευρωζώνης μέσω των τιμών του φυσικού αερίου. Θα μπορούσε να οδηγήσει σε ξηρασίες στην Κίνα και την Ινδία, μειώνοντας την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας και αναγκάζοντάς τις να χρησιμοποιούν περισσότερο φυσικό αέριο και άνθρακα. Η Κίνα έχει ήδη αρχίσει να το κάνει και η πρόσθετη ζήτηση για αυτούς τους πόρους μπορεί να ανεβάσει τις τιμές τους.

Ωστόσο, κανένα από αυτά τα κανάλια δεν είναι πιθανό να έχει μεγάλη επίδραση στον ονομαστικό πληθωρισμό, εκτιμά η Capital Economics. Τα είδη διατροφής που επηρεάζονται έχουν πολύ μικρό βάρος στο καλάθι του ονομαστικού πληθωρισμού. Ο καφές, η ζάχαρη και το κακάο αντιπροσωπεύουν ένα ασήμαντο βάρος 0,5% στον συνολικό πληθωρισμό και άλλα προϊόντα διατροφής δεν φαίνεται να έχουν επηρεαστεί από το παρελθόν Ελ Νίνιο. 

Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν μεγαλύτερο βάρος σχεδόν 2%, αλλά δεν υπήρξε ισχυρή συσχέτιση μεταξύ του πληθωρισμού του φυσικού αερίου και των γεγονότων Ελ Νίνιο στο παρελθόν. Έτσι, παρά το μεγαλύτερο βάρος του φυσικού αερίου στο καλάθι του πληθωρισμού, η πιθανή αύξηση στις τιμές του φυσικού αερίου ως αποτέλεσμα του επερχόμενου Ελ Νίνιο θα επιβραδύνει τον ρυθμό με τον οποίο πέφτει ο πληθωρισμός.

Συνολικά, όπως καταλήγει η Capital Economics, ενώ αυτά τα φαινόμενα θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο σε ορισμένες γεωργικές αγορές και έχουν υψηλό περιβαλλοντικό και ανθρώπινο κόστος, είναι απίθανο να ωθήσουν σημαντικά τον συνολικό πληθωρισμό της ευρωζώνης, αν και σίγουρα θα επηρεάσουν το μομέντουμ της μείωσής του.