Ατενίζοντας από ψηλά το ιστορικό κονάκι Χαροκόπου...(ΦΩΤΟ)

Από τα μεγαλύτερα αρχοντικά της Θεσσαλίας, ποτισμένο με μνήμες προσωπικοτήτων της τέχνης και της πολιτικής, με κυριότερη αυτή της Μελίνας Μερκούρη, που υπήρξε κάποτε σύζυγος του τσιφλικά Παναγή Χαροκόπου του νεώτερου -μέλος της δυναστείας Χαροκόπου.

Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους το 1881 ολόκληρος ο Θεσσαλικός κάμπος ήταν μοιρασμένος σε μεγάλες ιδιοκτησίες (τσιφλίκια), τα οποία οι Τούρκοι τσιφλικάδες πούλησαν σε Έλληνες κεφαλαιούχους.
Την ίδια εποχή έρχεται στην Ελλάδα από την Ρουμανία ο Παναγής Χαροκόπος αγοράζει έξι μεγάλα τσιφλίκια80.000 στρεμμάτων στη Θεσσαλία.

Αγοράζει και το τσιφλίκι της Γιάννουλης από τον Ουσαμπενδίν Μπεή Χασάν Βέη, κτηματία και σύμβουλο της οθωμανικής Αυτοκρατορίας έναντι 8.000 χρυσών λιρών Τουρκίας δηλαδή σημερινά περίπου 2 εκατομ. ευρώ..... Το τσιφλίκι, το οποίο μελλοντικά θα αποτελούσε τον περίφημο «Πύργο Χαροκόπου», ήταν έκτασης 14.343 τουρκικών στρεμμάτων και συνόρευε από γύρω με τις περιφέρειες των χωριών, Γιάννουλης, Βέη Τατάρ, Καζακλάρ, Κουλούρι και Καλυβίων.
Το έτος 1902, ο κεφαλλονίτης στην καταγωγή Παναγής Χαροκόπος, αρχίζει την ανοικοδόμηση του «Πύργου», σε σχέδια του επίσης κεφαλλονίτη και αρχιτέκτονα των ανακτόρων, Αναστάσιου Μεταξά. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Μεταξάς αποτελεί τον «προσωπικό» αρχιτέκτονα του Παναγή Χαροκόπου και εκτός από τον «Πύργο της Γιάννουλης», ανακαινίζει το Μέγαρο Χαροκόπου στην Αθήνα- σημερινό Μουσείο Μπενάκη, σχεδιάζει τη Χαροκόπειο Σχολή Οικοκυρικών στην Καλλιθέα- σημερινό Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και άλλα κτίρια και οικίες της οικογένειας.

Τα σχέδια του Μεταξά, είναι επηρεασμένα από τα αρχιτεκτονικά ρεύματα που επικρατούν στις αρχές του 20ου αιώνα (νεοκλασικισμός, εκλεκτισμός κ.α) ειδικά δε, στον «Πύργο Χαροκόπου» αυτές οι επιρροές πλαισιώνονται από ρουστίκ λεπτομέρειες -όπως για παράδειγμα οι εμφανείς ακρογωνιαίοι λίθοι- που προσδίδουν στο επιβλητικό για την εποχή κτίριο ένα αγροτικό χαρακτήρα, εναρμονίζοντας το με το φυσικό τοπίο.
Το κονάκι αποτελείται από το συγκρότημα των αποθηκών, τον ορνιθώνα, τον ανεμόμυλο με τις δεξαμενές, τα ξηραντήρια και τους βοηθητικούς χώρους για τις αγροτικές εργασίες. Το κυρίως κτίριο περιβάλλεται, ανατολικά από ψηλό λιθόκτιστο μαντρότοιχο, και νότια από ψηλό σιδερένιο κιγκλίδωμα ενώ βόρεια και δυτικά του απλώνεται ένα παραλληλόγραμμο συγκρότημα κτιρίων με αποθήκες, στάβλους, αρτοποιείο, αμαξοστάσιο, πλυντήρια και γραφεία. Η οικία του κυρίως κτιρίου, αποτελείται από δυο ορόφους, ημιυπόγειο και έναν προεξάρχοντα πύργο, ο οποίος καθιέρωσε το κονάκι στην τοπική μνήμη ως «Πύργο Χαροκόπου». Μια μεγάλη μαρμάρινη σκάλα, η οποία βρίσκεται στη νότια πλευρά του σπιτιού οδηγεί στην πλακόστρωτη βεράντα εκεί όπου βρίσκεται και η κύρια είσοδος του «αρχοντικού», περιφρουρούμενη από μια βαριά σιδερένια διακοσμημένη πόρτα με μεταλλικούς ήλιους.

Σύμφωνα με μαρτυρίες, επί γερμανικής κατοχής ο «Πύργος Χαροκόπου» είχε επιταχθεί και αποτελούσε την κατοικία του τότε γερμανού διοικητή της Λάρισας. Στο κονάκι είχαν εγκατασταθεί αντιαεροπορικά πυροβόλα, τα οποία ειδοποιούσαν με τρεις βολές τα γερμανικά στρατεύματα για επικείμενη έλευση συμμαχικών αεροπορικών βομβαρδιστικών. Παράλληλα, όμως ειδοποιούνταν και ο κόσμος- που εν τω μεταξύ είχε μάθει το «συνθηματικό»- αναζητώντας έγκαιρα προφύλαξη, σε υποτυπώδη καταφύγια.
Σήμερα το κονάκι που βλέπει κανείς στο δρόμο για τη Γιάννουλη αποτελεί ζωντανή εικόνα αυτού του μαρασμού, απομεινάρι ενός παρελθόντος που έσφυζε από ζωή και δημιουργία.

Φωτογραφίες : Πασχάλης Μάντης -Η Λάρισα από ψηλά