Στην Καρδίτσα μεγαλώσαμε μες στις αλάνες και τους χωματόδρομους. Δεν φοβόμαστε τις λάσπες. Ούτε το νερό. Ακούγοντας τις ιστορίες των πατεράδων που έρχονταν κάποτε από τα χωριά του Πηνειού με... βάρκες, κάναμε... κανό όλο το χρόνο, πάνω σε σανίδες και ξύλινες πόρτες που τις μετατρέπαμε σε σχεδίες, μέσα στις "λάκες" και στους "λαπαρδάδες" (λιμνούλες μέσα στην πόλη). Παντού είχε λάκες, χαντάκια κι αυλάκια. Το χειμώνα πάγωναν κι η ομίχλη δημιουργούσε ένα ονειρικό, μαγικό τοπίο. Στην άκρη της πόλης έρρεε το ποτάμι, ο Καράμπαλης, πιο έξω κι άλλα ιστορικά ποτάμια, ο Καλλέντζης, ο Μέγας, ο Ονόχωνος, ο Πάμισσος, ο Ενιππέας, ο μεγάλος Πηνειός, στο βουνό ο Ταυρωπός με το Φράγμα και τη Λίμνη του. Όλα αυτά ήταν "οι χώροι του νερού". Δεν τους πείραζες, δε σε πείραζαν. Μέσα στην πόλη, στις λάκες, αλλά και στα ποτάμια, πηγαίναμε - κρυφά συνήθως απ τις μανάδες- νιώθοντας σεβασμό και δέος για το νερό- ήταν ο φόβος μάλλον, όχι να μην πνιγούμε, αλλά να μην μπορούμε να δικαιολογήσουμε τα μόνιμα βρεγμένα και λασπωμένα ρούχα. Όλα τα σπίτια της πόλης τότε, ήταν μονοκατοικίες και διώροφα, είχαν σκαλάκια και κανένα δεν είχε υπόγειο. Ποτέ δεν μπήκε νερό και λάσπη στο σπίτι, δεν πλημμυρίσαμε ποτέ...
Μετά ήρθε η ανάπτυξη, τα βιαστικά αποστραγγιστικά, η οικοπεδοποίηση των λακών, το γκρέμισμα των μονοκατοικιών, ανάμεσά τους πανέμορφα πέτρινα αρχοντικά, η αντιπαροχή με καθυστέρηση μερικών δεκαετιών (όλα γίνονται με διαφορά φάσης εδώ), η κατασκευή πολυκατοικιών, εκεί που παλιά ήταν "οι χώροι του νερού" και χωρίς δυστυχώς να ανοιχτούν νέοι μεγάλοι δρόμοι.
Φεύγοντας για σπουδές και αργότερα για δουλειά, την είχα αφήσει μια μικρή πόλη, κουκλίτσα, και μετά από 2-3 δεκαετίες, επιστρέφοντας, τη βρήκα πολιτεία που θύμιζε γειτονιά του κέντρου της Αθήνας. Ενώ όμως ήδη στην Αθήνα άφηναν πλέον το αφόρητο κέντρο να ζήσουν πιο ανθρώπινα σε προάστια, στην Καρδίτσα γινόταν το αντιθετο: μετέτρεπαν τις όμορφες και πράσινες γειτονιές σε ασφυκτικά "δάση τσιμέντου"...
Κι όμως, η πόλη της Καρδίτσας είναι όμορφη. Θα το δεις κάνοντας μια βόλτα με ποδήλατο μέσα στο Παυσίλυπο (μα τι ωραία λέξη, αυτό που σταματάει τη λύπη), το πάρκο με τα παγώνια, στην Αγορά της, ένα από τα πιο όμορφα, εμβληματικά -αλλά και παραμελημένα- ιστορικά εμπορικά κτίρια στην Ευρώπη, που έχει ζωή μόνο λίγες ώρες την εβδομάδα, όταν γίνεται η λαϊκή, σε μια πανδαισία αγροτικών τοπικών προϊόντων. Θα το δεις στις πολλές πλατείες, στους πεζόδρομους, στα αρχοντικά που έχουν διασωθεί, θα το αισθανθείς μυρίζοντας τους κήπους και τις αυλές που έχουν μείνει στις άκρες της, θα το νιώσεις αγναντεύοντας τα επιβλητικά Άγραφα, από όποια "τρύπα" σου αφήνουν προς τη Δύση τα ψηλά κτίρια...
Στην πρωταθλήτρια πόλη της Ευρώπης, όσον αφορά τη χρήση ποδηλάτου, δεν μπορούσες όμως να μην νιώσεις ένα "πνίξιμο", όταν διέσχιζες τους φημισμένους της ποδηλατόδρομους, δίπλα (μέσα θα λεγα) σε στενούς, ασφυκτικούς δρόμους, δίπλα στα αυτοκίνητα, ψάχνοντας να βρεις τον ουρανό και τον αέρα, πάνω απ τα κτίρια. Ε, αυτό το "πνίξιμο", ίσως και να ταν η "αιτία" να βγουν τα εισαγωγικά από τη λέξη, και να πνιγεί κυριολεκτικά η πόλη...
Αυτή η καταστροφή μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους, όπως ακούω για τα "ακραία φαινόμενα", τα "βαρομετρικά συστήματα", τα "συστήματα γενικώς", τους "υπεύθυνους", τους "ανεύθυνους", τις "εξουσίες", τα "ποτάμια που δεν καθαρίστηκαν", τα "αντιπλημμυρικά που δεν έγιναν", τις "υπηρεσίες που δεν έδιναν άδεια γι αυτά", τη "γραφειοκρατία", τους "αδιάφορους πολίτες που μπάζωναν", "τα ποτάμια που δεν ψηφίζουν", τον "κακό καιρό", ή την.. "κακιά στιγμή", όπως λένε κάποιοι...
Για το "πνίξιμο" όμως πριν την πλημμύρα, ίσως και να φταίμε όλοι...
Και η απάντηση του Κώστα Γκούμα
Ειδυλλιακή η εικόνα της Καρδίτσας που περιγράφει βιωματικά ο κ. Θάνος Καραθάνος (χωρίς να γνωρίζω σε ποια ακριβώς χρονική περίοδο αναφέρεται), αλλά θα μου επιτρέψει να δώσω και μια άλλη εικόνα για την αναγκαιότητα των αντιπλημμυρικών και εξυγιαντικών έργων της Θεσσαλίας (την περίοδο της δεκαετίας του 1930), που νομίζω ότι αξίζει να την πληροφορηθούν και οι νεότεροι :
« …Η ελονοσία, που δεν γνώρισαν ευτυχώς οι νεότεροι και που είναι εφιαλτική ανάμνηση για μας τους παλαιότερους, ήταν για την πεδινή Θεσσαλία αρρώστια ενδημική από τους ιστορικούς, πιθανόν και τους προϊστορικούς χρόνους. Ο χάρτης θνησιμότητας της χώρας δείχνει πως την περίοδο 1921-35 είχαμε στο Ν. Λάρισας (περιλαμβάνεται και η Μαγνησία που την περίοδο εκείνη συνυπήρχε στο Ν. Λάρισας) 6,5% θανάτους από ελονοσία, στο Ν. Καρδίτσας 7,3%, ενώ στην Αθήνα 0,5% και στη Χίο 0,4%, που ήταν το χαμηλότερο της χώρας. Αν αναλογιστούμε ότι το 6,5% αναφέρεται σε όλο το Νομό, τότε στην Κάρλα-Παρακάρλια ήταν πολλαπλάσιο αυτού, ίσως 50%. Η λαοφθόρος αυτή αρρώστια (ο χαρακτηρισμός είναι του γιατρού Κ. Σάββα, Καθηγητή Πανεπιστημίου-Ακαδημαϊκού), ήταν η μάστιγα της εποχής. Πράξη στοιχειώδους σωφροσύνης, άμυνας και προόδου ήταν το χτύπημα του «θηρίου» στο άντρο του, που ήταν τα έλη (από το έλος η λέξη ελονοσία), οι βάλτοι και οι υγρότοποι…»
