Το… πολύβουο φθινόπωρο στο θεσσαλικό κάμπο -  Μας προειδοποιεί ότι θα έρθει η.. «σιωπηλή άνοιξη»!

Μετά την «Εύα» που μας «απάτησε» στη Θεσσαλία έρχεται λένε οι μετεωρολόγοι η κακοκαιρία «Φόβος». Ο μόνος φόβος όμως που υπάρχει για τους Θεσσαλούς αγρότες είναι της παρατεταμένη ξηρασίας και της ασυνήθιστης ζέστης που επικρατεί το φετινό «πολύβουο φθινόπωρο». Κατ΄ευφημισμόν σε σχέση με τη «σιωπηλή άνοιξη» που έρχεται μετά από παρατεταμένη ξηρασία και δεν ακούς τα πουλιά , αφού εκλείπουν οι νερόλακκοι, τα ενδιαιτήματά τους , έχουμε το «ασυνήθιστα «πολύβουο φθινόπωρο»  αφού ακόμη ακούς τα βράδια τους γρύλλους και τα τζιτζίκια και το βουητό κουνουπιών, ενώ το ημερολόγιο δείχνει 24 Νοεμβρίου. Η παρατεταμένη καλοκαιρία ωστόσο έχει ανυπολόγιστες συνέπειες για τη γεωργία, τα δέντρα «ξεγελιούνται» και δεν μπαίνουν στον αναγκαίο λήθαργο, οι ελιές «στέγνωσαν» από λάδι. Και φυσικά με μεγάλη καταστροφή από την παρατεταμένη ανομβρία απειλούνται τα χειμερινά σιτηρά. Και ο κίνδυνος της καθυστερημένη άφιξης του χειμώνα, συνεπάγεται πάντα καταστροφικούς παγετούς για τα δέντρα όπως συνέβη προ διετίας…

Ο τ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Ελλάδας, Κωνσταντίνος Γκούμας, μιλώντας στο «Μαγκαζίνο της Θεσσαλίας» ανέφερε πως σε σχέση με τη δεκαετία του ’80 που ο μέσος όρος των βροχοπτώσεων στη Θεσσαλία ήταν στα 50 χιλιοστά , ή τη δεκαετία του ’90 που ήταν στα 40, φέτος το Νοέμβρη έχουμε μόλις και ατά βίας 5 χιλιοστά στο θεσσαλικό κάμπο
Εντωμεταξύ ενώ οι βροχπτώσεις λιγοστεύουν το υδατικό δυναμικό της Θεσσαλίας δέχεται εδώ και δεκαετίες τη μεγαλύτερη πίεση για να καλύψει τις ανάγκες, που προέκυψαν κυρίως από την επέκταση των αρδεύσεων. Το 70% των αρδευόμενων εκτάσεων στη Θεσσαλία εξυπηρετείται από υπόγεια νερά και το υπόλοιπο 30% από επιφανειακά νερά (ποταμοί, πηγές) και υφιστάμενα έργα ταμίευσης.

Δυστυχώς, η άρδευση με υπόγεια νερά από 30.000 έως 33.000 γεωτρήσεις δημιούργησε ένα αρκετά αυξημένο έλλειμμα το οποίο ανέρχεται πλέον σε 3 δισ. κυβικά μέτρα και είναι αποτυπωμένο στα σχέδια διαχείρισης υδάτων Θεσσαλίας, σύμφωνα με την αναθεωρημένα σχέδια του 2017
 Με τους επιστήμονες να κάνουν λόγο για ξηρασία ρεκόρ για τα τελευταία 900 χρόνια που ξεκίνησε το 1998 στην Ανατολική Μεσόγειο και συνεχίζεται ακόμη, το θέμα των κλιματικών μεταναστών είναι εκείνο που αντιμετωπίζει η Ευρώπη 
Ο ΟΗΕ κάνει λόγο για 150 εκατομμύρια κλιματικούς μετανάστες μέχρι το 2050, ενώ προχθές αισίως ο πληθυσμός της γης ξεπέρασε το κατώφλι των 8 δισεκατομμυρίων κατοίκων!

Όμως οι συνέπειες της παρατεταμένης ξηρασίας στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου προκαλούν δραματικές διαφοροποιήσεις και στην παραγωγική οικονομία της χώρας... Οι ήπιοι χειμώνες των τελευταίων, μπορεί να είναι σύμμαχοι των φτωχών λαϊκών στρωμάτων από τη μιά, καθώς περιορίζουν στα χρόνια της κρίσης την κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση, από την άλλη όμως διαφοροποιούν δραματικά τις καλλιέργειες, ιδιαίτερα στον άνυδρο θεσσαλικό κάμπο, κάνοντας επιτακτική την ανάγκη εξεύρεσης επιφανειακών υδάτων με μεταφορά από άλλες υδρολογικά πιο ενεργές περιοχές όπως η Δυτική Ελλάδα (μεταφορά νερού από τα περισσεύματα του Αχελώου).
Φέτος το φθινόπωρο παρατηρείται μία περίεργη ανομβρία στο θεσσαλικό κάμπο, η οποία μπορεί να βοήθησε τους βαμβακοπαραγωγούς στη συλλογή, ωστόσο δεν αποκατέστησε το υδάτινο ισοζύγιο. Οι μετεωρολόγοι μιλούν πλέον για έκτακτα φαινόμενα, τροπικές καταιγίδες που κάνουν την εμφάνισή τους μετά από παρατεταμένη ανομβρία, αλλά ενώ το ύψος της βροχής που πέφτει σε χιλιοστά φαίνεται στατιστικά να υποκαθιστά μία κλιματική ισορροπία, εντούτοις πέφτει με βίαιο τρόπο, δεν αποθηκεύεται στη γη και μετά ακολουθεί νέα ανομβρία, έως ότου υπάρξουν νέα έκτακτα φαινόμενα...

 Είναι πλέον ορατό στον καθένα πως στη Θεσσαλική πεδιάδα τα φαινόμενα της ερημοποίησης είναι αυτοτροφοδοτούμενα.. Οι επιστήμονες επισημαίνουν πως αν το πρόγραμμα της μείωσης της νιτρορύπανσης στη θεσσαλική πεδιάδα την προηγούμενη δεκαετία δεν απέδωσε, αυτό δεν οφείλεται στο ότι οι γεωργοί δεν μείωσαν τη λίπανση.. Αυτό θα το έπρατταν ούτως ή άλλως λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν και αυτοί στα χρόνια της κρίσης. Οφείλεται κυρίως στο ότι ταπεινώθηκε επιπλέον ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας, λόγω της υπεράντλησης για άρδευση, αφού είναι ορατή η έλλειψη επιφανειακών συλλογικών δικτύων άρδευσης.. Και η συγκέντρωση νιτρικών, είναι ένα κλάσμα που έχει στον αριθμητή νιτρικές ουσίες και στον παρονομαστή όγκο υπόγειων υδάτων.. Όσο ο παρανομαστής μικραίνει, τόσο μεγαλώνει το κλάσμα…
Βίαιες λοιπόν και αραιές βροχοπτώσεις το φθινόπωρο που δεν προλαβαίνει να τις αφομοιώσει η αγροτική γη… 
 Παραγωγοί στη Θεσσαλία προβληματίζονται τις τελευταίες εβδομάδες στο όργωμα για τα χειμερινά σιτηρά , γιατί το έδαφος είναι αρκετά σκληρό και δεν μπαίνει το αλέτρι στη γη!

  Τα ρήγματα και η υφαλμύρωση είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο, ενώ το εφετινό φθινόπωρο , που χαρακτηρίζεται ως το πλέον ήπιο των τελευταίων δεκαετιών, έχει φέρει σε απόγνωση τον αγροτικό κόσμο της Θεσσαλίας. Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί η απουσία μεγάλων έργων συγκέντρωσης επιφανειακών υδάτων για να αντιληφθεί ότι η κατάσταση είναι πλέον μη αναστρέψιμη. Η τεχνική της στάγδην άρδευσης που μετέτρεψε τις ερήμους του Ισραήλ σε εύφορες πεδιάδες είχε αντίστροφα αποτελέσματα στη χώρα όπου οι κοινωνίες οργανώνονται με τρόπο άναρχο και απουσιάζουν ο προγραμματισμός, ο χωροταξικός σχεδιασμός, η πολιτική γης και το κτηματολόγιο. Η πιο εύφορη πεδιάδα της χώρας αργά αλλά σταθερά μετατρέπεται σε έρημο...

 Ο καθηγητής της Γεωπονικής σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Νίκος Δαναλάτος, μιλά πλέον και για υπογονιμότητα, μη αναστρέψιμη, στη θεσσαλική πεδιάδα  λόγω της εντατικοποίησης, των λανθασμένων γεωργικών πρακτικών (καύση σιτοκαλαμιών αντί βαθειάς άροσης, ή αντί αμειψισποράς εμμονή σε  μονοκαλλιέργεια…)
 Και επιμένει ότι πλέον το υδατικό έλλειμμα στο θεσσαλικό κάμπο δεν μπορεί να καλυφτεί με μικρά και μεσαία φράγματα τα όποια άγνωστο πότε θα παραδοθούν…
 Η ιδεολογική εμμονή και οι αγκυλώσεις οδηγούν σε ένα οικολογικό, αλλά και οικονομικό έγκλημα τη Θεσσαλία και τη χώρα, αφού στην πεδιάδα της μπορεί να βασιστεί το όποιο σχέδιο για ανάκαμψη.. . Η μεταφορά νερού από την περίσσεια του ‘Ανω Ρου του Αχελώου έπρεπε να γίνει χθες.. Το φετινό σιωπηλό φθινόπωρο είναι ο οιωνός πως θα αργήσει να έρθει η άνοιξη ση Θεσσαλία και την Ελλάδα…

 Οι επιστήμονες έχουν πειστεί ότι το φαινόμενο των κλιματικών αλλαγών είναι ένα χαοτικό μοντέλο αυτοτροφοδοτούμενο. Η έλλειψη επιφανειακών νερών στη Θεσσαλία μετά και την αποξήρανση της Κάρλας τη δεκαετία του ΄50, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι και αυτός ο Πηνειός έχει μετατραπεί σε ρυάκι ακόμη και τους χειμερινούς μήνες τα τελευταία χρόνια, έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχουν εξατμίσεις, άρα να επηρεάζεται δυσμενώς και το μικροκλίμα του Θεσσαλικού κάμπου από πλευράς βροχοπτώσεων.
Ασφαλή συμπεράσματα ωστόσο με επιστημονική τεκμηρίωση δεν μπορούν να βγουν, καθώς το φαινόμενο της ερημοποίησης της Θεσσαλίας βρίσκεται σε εξέλιξη τις τελευταίες δεκαετίες με αργό αλλά σταθερό και βασανιστικό ρυθμό. Το βάθος των γεωτρήσεων έχει υπερβεί σε αρκετές περιοχές τα 400 μέτρα (όπως στον άξονα Νίκαιας - Φαρσάλων) και στις ίδιες περιοχές το μεγάλο πρόβλημα είναι το πόσιμο νερό, το οποίο είναι έμφορτο νιτρικών (μελέτες ΕΘΙΑΓΕ και ΤΕΕ ΚΔ Θεσσαλίας στα μέσα της δεκαετίας του ΄90).
Η γη, στεγνή και δηλητηριασμένη από τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα, κορεσμένη από την εντατικοποίηση των καλλιεργειών και τις ανεξέλεγκτες χωματερές, ξεχασμένη και χωρίς φροντίδα από το κράτος των Αθηνών, αφού στραγγίστηκε και στύφτηκε σαν λεμονόκουπα από τους ίδιους τους αγρότες, είναι ανήμπορη πλέον να σηκώσει και πάλι το βάρος της σιτάρκειας της χώρας. Στην πιο κρίσιμη περίοδο μάλιστα, που το παγκόσμιο έλλειμμα διατροφής κάνει πιο επιτακτική την ανάγκη ενεργοποίησης του σιτοβολώνα της χώρας, η Θεσσαλική πεδιάδα παραμένει ανήμπορη και άνυδρη, αφυδατωμένη και σε χειμέριο λήθαργο...