Η σιωπή να γίνει κραυγή -άρθρο της Ρένας Καραλαριώτου για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών

25 Νοεμβρίου: Διεθνής Ημέρα για την εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών. 

Η σιωπή να γίνει κραυγή

Της Ρένας Καραλαριώτου*
Η 25η Νοεμβρίου δεν είναι ημέρα συμβολισμού. Είναι ημέρα λογοδοσίας. Είναι η ημέρα που κοιτάμε την αλήθεια κατάματα. Γιατί η βία κατά των γυναικών δεν αποτελεί ένα «κοινωνικό πρόβλημα», αλλά ένα από τα πιο βαθιά, επίμονα και διαλυτικά φαινόμενα της εποχής μας. Ένα φαινόμενο που δεν κάνει διακρίσεις: χτυπά σε κάθε γειτονιά, σε κάθε κοινωνική τάξη, πίσω από κλειστές πόρτες, αλλά και σε δημόσιους χώρους, στο διαδίκτυο, στην εργασία.
Η 5η ετήσια έκθεση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την βία κατά των γυναικών και τα στοιχεία που περιλαμβάνονται σ’ αυτήν δεν αφήνουν κανένα περιθώριο εφησυχασμού. Ο ετήσιος αριθμός γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας από το 2010 έως το 2023 παρουσιάζει διαρκώς αυξητική τάση. Για να αντιληφθούμε το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος, αρκεί να δούμε τα επίσημα     στοιχεία  της Ελληνικής Αστυνομίας: το έτος 2012 καταγράφονται επίσημα για πρώτη φορά 1630 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, ενώ μέσα σε μια δεκαετία, το 2022 καταγράφονται 10.131 τέτοιου είδους περιστατικά!
Τα επίσημα στοιχεία είναι σκληρά, αλλά ακόμη πιο σκληρή είναι η ιστορία που κρύβεται πίσω από κάθε αριθμό. 
Γιατί η βία δεν είναι μακριά μας. Δεν συμβαίνει «αλλού». Είναι πίσω από πόρτες που δεν ανοίγουν, σε γραφεία που κάνουν πως δεν βλέπουν, σε οθόνες που κρύβουν προσβολές, απειλές, εξευτελισμό. Είναι στα σπίτια μας, στις γειτονιές μας, στα σχολεία των παιδιών μας. Κι όσο σωπαίνουμε, θεριεύει.
Πολλές γυναίκες φοβούνται. Φοβούνται ότι θα μείνουν μόνες, ότι κανείς δεν θα τις πιστέψει, ότι θα τις δείξουν με το δάχτυλο. Φοβούνται για τα παιδιά τους, για τη ζωή τους. Φοβούνται τον θύτη, μα συχνά φοβούνται και την κοινωνία που θα τις κρίνει.
Και αυτή η κοινωνία – εμείς – συχνά σωπαίνουμε. Κοιτάμε αλλού. Αποφεύγουμε να μιλήσουμε «γιατί δεν είναι δική μας υπόθεση». Αλλά είναι. Κάθε γυναίκα που κακοποιείται είναι μια πληγή στο σώμα της κοινωνίας. Κάθε σιωπή είναι μια συνενοχή.
Την ίδια στιγμή, περισσότερες γυναίκες βρίσκουν το θάρρος να μιλήσουν. Περισσότερες καταγγελίες φτάνουν στις Αρχές, περισσότερες υποθέσεις οδηγούνται στη δικαιοσύνη. Η Πολιτεία δίνει εργαλεία, δομές, γραμμές στήριξης. Όμως δεν φτάνει. Γιατί η σιωπή δεν αρκεί να γίνει φωνή. Πρέπει να γίνει κραυγή. Μια κραυγή που να σπάσει τα στερεότυπα, τα ταμπού, την ενοχή, τον φόβο.
Η νέα Στρατηγική για την Ισότητα 2024-2029 που υιοθετήθηκε από την Επιτροπή Υπουργών του Συμβούλιου της Ευρώπης μάς δείχνει τον δρόμο ,με τους ακόλουθους έξι (6) άξονες προτεραιότητας:
1.    Πρόληψη και καταπολέμηση των έμφυλων στερεοτύπων και του σεξισμού.
2.    Πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας.
3.    Εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης γυναικών στη δικαιοσύνη.
4.    Εξασφάλιση της ισότητας των φύλων στη δημόσια, πολιτική και κοινωνικοοικονομική ζωή.
5.    Εξασφάλιση της ενδυνάμωσης των γυναικών και της ισότητας των φύλων σε σχέση με τις παγκόσμιες γεωπολιτικές προκλήσεις.
6.    Ενσωμάτωση της οπτικής του φύλου (gendermainstreaming) και της διατομεακότητας σε όλες τις πολιτικές και τα μέτρα πολιτικής.

Είναι ένα σχέδιο για την Ευρώπη – αλλά η ευθύνη για να αλλάξει κάτι ουσιαστικό ξεκινά από εμάς.
Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι η βία κατά των γυναικών δεν είναι μια ιδιωτική υπόθεση. Είναι ένα έγκλημα που διαλύει οικογένειες, συνθλίβει ψυχές, καταστρέφει ζωές. Είναι μια σιωπηλή πανδημία που πέρασε από γενιά σε γενιά, τρέφοντας φόβους και στερεότυπα.
Και τώρα είναι η ώρα να τη σταματήσουμε.
Να σπάσουμε τα στερεότυπα που λένε στις γυναίκες να αντέχουν.
Να σπάσουμε τη ντροπή που λέει στα θύματα να σιωπούν.
Να σπάσουμε τον φόβο που τις κρατά εγκλωβισμένες.
Να σπάσουμε το τείχος που υψώνει γύρω τους η κοινωνική σιωπή.
Γιατί αν δεν σπάσουμε αυτά, δεν θα σπάσουμε ποτέ τον κύκλο της βίας.
Η πρόληψη δεν είναι ευθύνη μόνο του κράτους. Είναι ευθύνη όλων μας: στην οικογένεια, στο σχολείο, στη δουλειά, στη γειτονιά. Είναι ευθύνη μας απέναντι στις κόρες και τους γιους μας. Να τους μάθουμε ότι ο σεβασμός δεν είναι επιλογή· είναι υποχρέωση. Ότι η αγάπη δεν πονάει· θεραπεύει.
Έχουμε χρέος να διασφαλίσουμε ότι τα παιδιά μας δεν θα γίνουν ούτε θύματα ούτε θύτες.
Και αυτό το χρέος δεν περιμένει. Είναι τώρα.
Γιατί κάθε γυναίκα που βρίσκει το θάρρος να μιλήσει περιμένει από εμάς ένα πράγμα: να σταθούμε δίπλα της, να γίνουμε η φωνή της, να κάνουμε τη σιωπή κραυγή.
*Η κα Ρένα Καραλαριώτου είναι Γενική Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας