Οι νεκροί του Πολυτεχνείου-Πότε, πού και πώς σκοτώθηκαν

Συμπληρώνονται φέτος 52 χρόνια από τη μεγάλη φοιτητική εξέγερση του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβριο του 1973 και το θέμα παραμένει ακόμα επίκαιρο. Υπάρχουν μέχρι σήμερα πολλά πράγματα που δεν έχουν ξεκαθαρίσει απόλυτα. Ακόμα και ο αριθμός των νεκρών του Πολυτεχνείου -26 άτομα μέχρι σήμερα-  δεν είναι βέβαιο ότι δεν θα αυξηθεί από την εξεύρεση νέων στοιχείων ή από μαρτυρίες.

Συμπληρώνονται φέτος 52 χρόνια από τη μεγάλη φοιτητική εξέγερση του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβριο του 1973 και το θέμα παραμένει ακόμα επίκαιρο. Υπάρχουν μέχρι σήμερα πολλά πράγματα που δεν έχουν ξεκαθαρίσει απόλυτα. Ακόμα και ο αριθμός των νεκρών του Πολυτεχνείου -26 άτομα μέχρι σήμερα- δεν είναι βέβαιο ότι δεν θα αυξηθεί από την εξεύρεση νέων στοιχείων ή από μαρτυρίες.

Μέχρι τώρα, οι νεκροί του Πολυτεχνείου, κυρίως με βάση το πόρισμα του εξαιρετικού δικαστικού Δημητρίου Τσεβά, Εισαγγελέα Πρωτοδικών τότε, που ανέλαβε το έργο της ανάκρισης για τα γεγονότα του Νοεμβρίου 1973 μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα μας είναι 26. Θα αναφερθούμε με λεπτομέρειες στους θανάτους των ανθρώπων αυτών, κατά χρονολογική σειρά.

Παρασκευή, 16 Νοεμβρίου 1973

1. Ο 57χρονος Σπυρίδων Κοντομάρης, πρώην βουλευτής Κερκύρας της Ένωσης Κέντρου δέχτηκε δακρυγόνα που έριχνε η Αστυνομία κατά των διαδηλωτών, στα διασταύρωση των οδών Σταδίου και Γεωργίου Σταύρου. Υπέστη έμφραγμα του μυοκαρδίου. Μεταφέρθηκε στον Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (ΕΕΣ), όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του.

2. Ο Διομήδης Κομνηνός, 17 ετών, ενώ βρισκόταν στη διασταύρωση των οδών Αβέρωφ και Μάρνη μαζί με άλλους διαδηλωτές δέχτηκε πυρά από τους άνδρες της φρουράς του, τότε, Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, το νυν Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και τραυματίστηκε θανάσιμα. Μεταφέρθηκε στον Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του ΕΕΣ και από εκεί, νεκρός στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών (το νυν Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο).

3. Ο 57χρονος Σωκράτης Μιχαήλ, εμπειρογνώμονας ασφαλιστικής εταιρείας, ενώ βρισκόταν μεταξύ των οδών Μπουμπουλίνας και Σόλωνος δέχτηκε δακρυγόνα που έριχνε η Αστυνομία κατά των διαδηλωτών. Υπέστη απόφραξη της αριστεράς στεφανιαίας αρτηρίας. Μεταφέρθηκε ημιθανής στον Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του ΕΕΣ όπου και άφησε την τελευταία του πνοή.

4. Ο 24χρονος Οδυσσέας Γιουντέρης, από τη Λέσβο, που έμενε όμως στην Αθήνα (Λιόσια), μηχανοξυλουργός, ενώ βρισκόταν στη γωνία των οδών Μάρνη και Φαβιέρου χτυπήθηκε από αστυνομικούς με κλομπ. Τραυματίστηκε σοβαρά στο κεφάλι και το υπόλοιπο σώμα. Τα χτυπήματα, του προκάλεσαν μόνιμα προβλήματα υγείας, εξαιτίας των οποίων απεβίωσε στο νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού (20/1/1977).

5. Η 22χρονη φοιτήτρια Toril Margrethe Engeland, από το Μόλντε της Νορβηγίας τραυματίστηκε θανάσιμα στο στήθος από πυρά της φρουράς του, τότε, Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε από διαδηλωτές στο ξενοδοχείο «Ακροπόλ» και αργότερα, νεκρή, στον Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του ΙΚΑ.

6. Ο 26χρονος Βασίλειος Φάμελλος, ιδιωτικός υπάλληλος, από τον Πύργο Ηλείας, κάτοικος Κυψέλης τραυματίστηκε θανάσιμα από πυρά της φρουράς του, τότε, Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως στο κεφάλι. Μεταφέρθηκε από διαδηλωτές στον Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του ΕΕΣ και στη συνέχεια, νεκρός πλέον, στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών.

7. Ο 35χρονος οικοδόμος Δημήτριος Κυριακόπουλος από τα Καλάβρυτα, κάτοικος Περιστερίου, δέχτηκε δακρυγόνα και στη συνέχεια χτυπήθηκε από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου. Απεβίωσε από οξεία ρήξη αορτής στις 19/11/1973, ενώ μεταφερόταν στον Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του ΕΕΣ.

8. Ο Σπυρίδων Μαρίνος-Γεωργαράς, 31 ετών, από τη Ζάκυνθο, ιδιωτικός υπάλληλος χτυπήθηκε, ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου, από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους. Υπέστη κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Μεταφέρθηκε στο Θεραπευτήριο Πεντέλης, όπου απεβίωσε από οξύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στις 19/11/1973.

9. Ο 22χρονος Ιωάννης Μικρώνης, φοιτητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, με καταγωγή από την Άνω Αλισσό Αχαΐας κακοποιήθηκε βάναυσα από αστυνομικούς στην περιοχή του Πολυτεχνείου. Μεταφέρθηκε στο ιατρείο του ΕΜΠ, απ’ όπου έφυγε, αφού του δόθηκαν οι πρώτες βοήθειες. Τις επόμενες μέρες, η υγεία του επιδεινώθηκε. Μεταφέρθηκε στο Λαϊκό Νοσοκομείο, όπου τελικά απεβίωσε στις 17/12/1973, λόγω ρήξης ήπατος.

10. Ο Γεώργιος Σαμούρης, 22 ετών, φοιτητής του Παντείου από την Πάτρα, που κατοικούσε στο Κουκάκι, ενώ βρισκόταν στη διασταύρωση των οδών Καλλιδρομίου και Ζωσιμάδων τραυματίστηκε θανάσιμα στον τράχηλο από πυρά αστυνομικών. Μεταφέρθηκε στο ιατρείο του ΕΜΠ, όπου και απεβίωσε. Η σορός του μεταφέρθηκε στον Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του ΙΚΑ.

Σάββατο 17 Νοεμβρίου 1973

11. Ο 24χρονος Νικόλαος Μαρκούλης, εργάτης από τη Θεσσαλονίκη, που κατοικούσε στα Σεπόλια, ενώ περπατούσε στην Πλατεία Βάθη τραυματίστηκε στην κοιλιά από ριπή στρατιωτικής περιπόλου. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου απεβίωσε στις 19/11/1973.

12. Η 76χρονη Αικατερίνη Αργυροπούλου, κάτοικος Αγίων Αναργύρων Αττικής, ενώ βρισκόταν στην αυλή του σπιτιού της τραυματίστηκε από σφαίρα πολυβόλου (προερχόμενη πιθανότατα από πολυβόλο άρματος μάχης). Μεταφέρθηκε στην κλινική «Παμμακάριστος», στα Κάτω Πατήσια. Νοσηλεύτηκε για ένα μήνα και επέστρεψε στο σπίτι της. Έξι μήνες αργότερα (Μάιος 1974) απεβίωσε λόγω του τραύματός της.

13. Ο οικοδόμος Στυλιανός Καραγεώργης, 19 ετών ενώ βρισκόταν με άλλους διαδηλωτές στην οδό Πατησίων, ανάμεσα στους κινηματογράφους «ΑΕΛΛΩ» και «ΕΛΛΗΝΙΣ» τραυματίστηκε από ριπή πολυβόλου που έριξε εναντίον τους περίπολος Πεζοναυτών που επέβαινε τεθωρακισμένου οχήματος. Μεταφέρθηκε στο ΙΚΑ όπου απεβίωσε στις 30/11/1973.

14. Ο 23χρονος ηλεκτρολόγος Μάρκος Καραμανής, ενώ βρισκόταν στην ταράτσα πολυκατοικίας επί της Πλατείας Αιγύπτου, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά της στρατιωτικής φρουράς που είχε στήσει ενέδρα στην ταράτσα του κτιρίου του ΟΤΕ. Μεταφέρθηκε στην κλινική «Παντάνασσα» στην Πλατεία Βικτωρίας, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του.

15. Ο 16χρονος μαθητής Αλέξανδρος Σπαρτίδης, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Κότσικα τραυματίστηκε θανάσιμα στην κοιλιά, από πυρά της στρατιωτικής φρουράς που βρισκόταν στην ταράτσα του ΟΤΕ. Με διαμπερές τραύμα, μεταφέρθηκε στο ΚΑΤ όπου τον βρήκε νεκρό ο πατέρας του.

Ως υπεύθυνος για τους θανάτους των Καραμανή και Σπαρτίδη καταδικάστηκε σε 25 χρόνια κάθειρξη, ο 20χρονος τότε Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Ιωάννης Λυμπέρης, επικεφαλής των μακελάρηδων του ΟΤΕ.

16. Ο 60χρονος Δημήτριος Παπαϊωάννου, Διευθυντής Ταμείου Αλευροβιομηχάνων, ενώ βρισκόταν στην Πλατεία Ομονοίας δέχτηκε δακρυγόνα που έριχναν στους διαδηλωτές οι αστυνομικοί. Μεταφέρθηκε στον Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του ΕΕΣ, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του λόγω εμφράγματος.

17. Ο 47χρονος εφοριακός Γεώργιος Γεριτσίδης έμενε στο Ηράκλειο Αττικής. Στις 17/11/1973 κι ενώ βρισκόταν με το αυτοκίνητό του στα Νέα Λιόσια (σήμερα Ίλιον) τραυματίστηκε θανάσιμα από πυρά που πέρασαν από τον ουρανό του οχήματός. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών όπου απεβίωσε την ίδια μέρα.

18. Η 17χρονη εργαζόμενη μαθήτρια Βασιλική Μπεκιάρη, από τα Αμπελάκια Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας κατοικούσε στον Νέο Κόσμο, στην οδό Μεταγένους 8. Ενώ βρισκόταν στην ταράτσα του σπιτιού της τραυματίστηκε θανάσιμα στον αυχένα από πυρά. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών και έπειτα στον «Ευαγγελισμό», όπου απεβίωσε αυθημερόν.

19. Ο μικρότερος νεκρός του Πολυτεχνείου ήταν ο Δημήτριος Θεοδωράς του Θεοφάνους, 5,5 ετών, που ενώ διέσχιζε με τη μητέρα του τη διασταύρωση της οδού Ορεινής Ταξιαρχίας με τη Λεωφόρο Παπάγου στου Ζωγράφου τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά στρατιωτικής περιπόλου, που είχε επικεφαλής αξιωματικό. Η περίπολος βρισκόταν ακροβολισμένη στον λόφο του Αγίου Θεράποντος. Εξέπνευσε ακαριαία και όταν μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο Παίδων, απλά διαπιστώθηκε ο θάνατός του.

20. Ο 43χρονος Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας, Αφγανός τουρκικής υπηκοότητας, ταχυδακτυλουργός, κατοικούσε στον Άγιο Παντελεήμονα. Ενώ βάδιζαν με τον 13χρονο γιο του στη διασταύρωση των οδών Αχαρνών και Χέυδεν τραυματίστηκε θανάσιμα στην κοιλιά, από ριπή μυδραλίου τεθωρακισμένου στρατιωτικού οχήματος. Μεταφέρθηκε απευθείας στο νεκροτομείο, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του.

Κυριακή 18 Νοεμβρίου 1973

21. Ο 59χρονος συνταξιούχος εφοριακός Αλέξανδρος Παπαθανασίου, ενώ βάδιζε με τις ανήλικες κόρες του στη διασταύρωση των οδών Δροσοπούλου και Κύθνου, απέναντι από το ΙΣΤ’ Αστυνομικό Τμήμα βρέθηκε ανάμεσα σε πυρά προερχόμενα από τους αστυνομικούς του τμήματος και έπαθε συγκοπή. Μεταφέρθηκε στον Σταθμό Πρώτων Βοηθειών, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του.

22. Ο 63χρονος βιοτέχνης Ανδρέας Κούμπος, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Γ’ Σεπτεμβρίου και Καποδιστρίου τραυματίστηκε στη λεκάνη από πυρά τεθωρακισμένου στρατιωτικού οχήματος. Μεταφέρθηκε στον Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του ΕΕΣ, έπειτα από Ρυθμιστικό και τέλος στο ΚΑΤ, όπου απεβίωσε στις 30/1/1974.

23. Ο 20χρονος ηλεκτρολόγος Μιχαήλ Μυρογιάννης, από τη Λέσβο, ο οποίος έμενε στην Αθήνα, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Στουρνάρη και Πατησίων, από πυρά του περιστρόφου του Συνταγματάρχη Νικόλαου Ντερτιλή (όπως αποδείχθηκε από 13 μαρτυρικές καταθέσεις). Ο Μυρογιάννης μεταφέρθηκε αρχικά στις Πρώτες Βοήθειας του ΕΕΣ σε κωματώδη κατάσταση και έπειτα στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου απεβίωσε.

Ο Ντερτιλής καταδικάστηκε σε ισόβια και έμεινε φυλακισμένος ως τον θάνατό του (21/1/2013). Από καταθέσεις μαρτύρων προέκυψε ότι ο Ντερτιλής επαιρόταν για τη δολοφονία του Μυρογιάννη, ενώ καλούσε τους στρατιώτες να «βαράνε στο ψαχνό»!

24. Ο 44χρονος δικηγόρος Κυριάκος Παντελεάκης, από τις Κροκεές Λακωνίας, κάτοικος Αθηνών, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος τραυματίστηκε θανάσιμα από πυρά προερχόμενα από άρμα μάχης. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου απεβίωσε στις 27/12/1973.

25. Ο 47χρονος Ευστάθιος Κολινιάτης χτυπήθηκε από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους. Υπέστη κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, εξαιτίας των οποίων απεβίωσε στις 21/11/1973.

Πέμπτη 22/11/1973

26. Τέλος, την Πέμπτη 22/11/1973 αστυνομικοί εισέβαλαν στο διαμέρισμα του 55χρονου χημικού Ιωάννη Φιλίνη, ζητώντας πληροφορίες για τον «καταζητούμενο» αδελφό του Κώστα. Ο Ιωάννης Φιλίνης είχε σοβαρά καρδιολογικά προβλήματα. Δεν άντεξε και άφησε την τελευταία του πνοή επιτόπου, στα χέρια των αστυνομικών.

Ο Πρύτανης του Πολυτεχνείου Κωνσταντίνος Κονοφάγος και η θαρραλέα στάση του απέναντι στη χούντα

Ένα από τα πρόσωπα που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στα γεγονότα του Πολυτεχνείου ήταν ο τότε Πρύτανης του ΕΜΠ Κωνσταντίνος Κονοφάγος(26/12/1912-16/7/1989).

Καθηγητής Μεταλλογνωσίας στο Πολυτεχνείο, ο Κονοφάγος προστάτεψε το κύρος του Ιδρύματος και το πανεπιστημιακό άσυλο, υπεράσπισε τους φοιτητές και αρνήθηκε την είσοδο στο ΕΜΠ των οργάνων της δικτατορίας. Συνελήφθη στις 18/11/1973 και κρατήθηκε στην ΕΣΑ, ωστόσο στις 20/11 αφέθηκε ελεύθερος λόγω των διεθνών αντιδράσεων.

Διετέλεσε βουλευτής Πρεβέζης(στην πόλη της Ηπείρου είχε γεννηθεί) με τη ΝΔ, την περίοδο 1974-1977. Εκλέχτηκε πρώτος σε σταυρούς, παρά το ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής του πρότεινε να ενταχθεί στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας της ΝΔ. Διετέλεσε Υπουργός Βιομηχανίας στην πρώτη μεταπολιτευτική κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Οραματιστής ακαδημαϊκός, ίδρυσε ως υπουργός τη ΔΕΠ (Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου) και τον ΕΛΟΤ.

Πέθανε στην Αθήνα στις 16.7.1989 και τάφηκε, κατά την επιθυμία του, στο κοιμητήριο του Αγίου Γεωργίου στο Θορικό του Λαυρίου, εκεί όπου, επίσης, τάφηκε το 1942 ο πρώτος εργάτης που πέθανε από πείνα στις εγκαταστάσεις της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου.

Τα στοιχεία για τους νεκρούς του Πολυτεχνείου(προσωρινός κατάλογος), προέρχονται από το βιβλίο του Λεωνίδα Καλλιβρετάκη "ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ", ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΕΜΕΛΙΟ, 2023.

newsbomb.gr