ΕΕΕΔΕΕ για ευλογιά των αιγοπροβάτων: Έχουν διαπιστωθεί αδήλωτες εκτροφές με κρούσματα της λοίμωξης

Εμβολιασμοί με μη νόμιμα αδειοδοτημένα ανοσολογικά προϊόντα κατά τις ευλογιάς - Η εφαρμογή εμβολιασμών θα οδηγήσει στην περαιτέρω επιβάρυνση της κατάστασης

Σε αντίθεση με τις συστάσεις της Πολιτείας και της επιστημονικής κοινότητας, έχουν γίνει γνωστές εκτεταμένες παρανομίες σχετικά με την καταστρατήγηση εθνικών μέτρων βιοασφάλειας, καθώς και εφαρμογή εμβολιασμών για την ευλογιά των αιγοπροβάτων με μη νόμιμα αδειοδοτημένα ανοσολογικά προϊόντα κατά τις ευλογιάς (όπως προκύπτει από σχετικά δημοσιεύματα του καθημερινού τύπου), σημειώνεται σε ανακοίνωση της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης και Ελέγχου της Ευλογιάς των Αιγοπροβάτων (ΕΕΕΔΕΕ).

Επιπλέον, έχουν διαπιστωθεί αδήλωτες εκτροφές με κρούσματα της λοίμωξης (προερχόμενα είτε από φυσική μόλυνση των ζώων, είτε, δυνητικά, από τη χορήγηση μη αδειοδοτημένων ανοσολογικών προϊόντων στα ζώα). Επίσης, δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα του ποσοστού του ζωικού κεφαλαίου που έχει πληγεί στο σύνολο της επικράτειας ή ανά περιοχές.

Τέλος, έχει διαπιστωθεί από την προσωπική εμπειρία μελών της επιτροπής στις εκτενείς εκδηλώσεις για τη βιοασφάλεια στις εκτροφές, η σε μεγάλο βαθμό έλλειψη εφαρμογής των μέτρων αυτών. Όλα τα παραπάνω έχουν συμβάλλει στην άναρχη, πολύπλοκη και πολυπαραγοντική αλλοίωση της εθνικής επιδημιολογικής εικόνας της νόσου.

Στις 27 Οκτωβρίου 2025, με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, συστήθηκε ανεξάρτητη, επιστημονική, συμβουλευτική Επιτροπή, η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης και Ελέγχου της Ευλογιάς (ΕΕΕΔΕΕ), για τη συγκέντρωση, επεξεργασία και συστηματική ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων για την κατάσταση της λοίμωξης στη χώρα, για την πραγματοποίηση εισηγήσεων για εφαρμογή επιστημονικά τεκμηριωμένων μέτρων για την καταπολέμηση της κρίσης και για επικαιροποίηση του εθνικού σχεδίου για τη διαχείριση και τον έλεγχο του νοσήματος.

Η όποια απόφαση εφαρμογής προτάσεων μέτρων εναπόκειται στην Πολιτεία, αφού συνυπολογιστούν και άλλοι σημαντικότατοι παράγοντες όπως οικονομο-τεχνικοί (π.χ. κόστος μέτρων, διαθέσιμοι πόροι και προσωπικό), εμπορικοί και κοινωνικοί. Η ΕΕΕΔΕΕ λειτουργεί χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση για το Υπουργείο.

Η εφαρμογή εμβολιασμών κατά της λοίμωξης στη χώρα μας θα οδηγήσει στην περαιτέρω επιβάρυνση της κατάστασης, ειδικά μάλιστα, επειδή τηρούνται ελάχιστα μέτρα βιοασφάλειας στις εκτροφές προβάτων.

Ο ιός της ευλογιάς των προβάτων δεν προσβάλλει τους ανθρώπους. Όμως, η φήμη και η πληροφορία ότι κάποιο ζωοκομικό προϊόν προέρχεται από ζώα μολυσμένα με τον ιό της ευλογιάς των προβάτων (από φυσική νόσηση ή από εμβολιακό στέλεχος) θα επιβαρύνει την εμπορευσιμότητα αυτού. Σημειώνεται ότι το θετικό ισοζύγιο για τη χώρα μας από τις εξαγωγές ζωοκομικών προϊόντων από πρόβατα (τυριά, γιαούρτι, κρέας) υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο ευρώ ετησίως.

Το ποσόν αυτό είναι δυσανάλογα μεγαλύτερο από το κόστος καταστροφής των εκτροφών όπου βρέθηκαν μολυσμένα ζώα παρά δυστυχώς το σοβαρότατο κοινωνικό αντίκτυπο για τους κτηνοτρόφους.

Δυστυχώς, δεν υπάρχει σήμερα αδειοδοτημένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή το Ελληνικό κράτος εμβόλιο, με το οποίο θα γινόταν εφικτή η αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση της λοίμωξης. Επίσης, δεν υπάρχει εμβόλιο μετά τη χορήγηση του οποίου θα μπορούσε να γίνει διάκριση από φυσικώς μολυσμένα ζώα σε περίπτωση κλινικής νόσησης.

Σε παγκόσμια κλίμακα, σε κανένα κράτος στο οποίο έχουν πραγματοποιηθεί εμβολιασμοί κατά της ευλογιάς των προβάτων, δεν έχει εξαλειφθεί οριστικώς η λοίμωξη. Σε αυτά τα κράτη, η λοίμωξη μετέπεσε σε ενδημική νόσο, με τελικό αποτέλεσμα τη συνέχιση των θανατώσεων, την εξάπλωση της λοίμωξης, τη διασπορά του ιού και τη μείωση των παραγωγικών και υγειονομικών αποδόσεων των ζώων. Συνακόλουθα, μετά από μια διαδρομή αποτυχίας των εμβολίων κατά της ευλογιάς των προβάτων σε άλλες χώρες (μεταξύ αυτών και γειτονικές), δεν υπάρχει λόγος να δοκιμαστεί μία ανάλογη αποτυχία στη χώρα μας.

Επιπλέον, αντίθετα από τη χώρα μας, κανένα από τα κράτη, όπου έλαβαν χώρα εμβολιασμοί κατά της λοίμωξης, δεν εξάγει ανάλογα ποιοτικά προϊόντα (π.χ., τυρί φέτα). Τα εμβόλια που διατηρεί για κατάσταση ανάγκης η Ευρωπαϊκή Ένωση, για προαιρετική χρήση από όποιο κράτος-μέλος επιθυμεί, αξιολογήθηκαν εντός της ΕΕ σε ελάχιστο αριθμό ζώων. 

Η μοναδική σωστή στρατηγική για την αντιμετώπιση του προβλήματος παραμένει η αυστηρή τήρηση μέτρων βιοασφάλειας σε όλη την αλυσίδα παραγωγής της προβατοτροφίας στη χώρα μας, αφού αυτή αποτελεί την εγγύηση μη μετάδοσης του ιού.  

Η ΕΕΕΔΕΕ προσπαθεί να ‘αποκαλύψει’ την πραγματική επιδημιολογική κατάσταση αποσκοπώντας στην αποφυγή βαρύτερων επιπτώσεων για τους κτηνοτρόφους. Η ΕΕΕΔΕΕ έχει στόχο στην πρόταση ανακουφιστικών, αλλά άκρως αυστηρών μέτρων (χωρίς να αποκλείεται και η εφαρμογή εμβολιασμών υπό προϋποθέσεις, ως ύστατη λύση), τα οποία θα επιβραβεύουν τους καλούς παραγωγούς και θα διασφαλίζουν την θωράκιση της χώρας για αναμενόμενες σημαντικότερες επιδημίες.

Σκοπός είναι η διασφάλιση της βιωσιμότητας του κλάδου σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα και η εξασφάλιση της εικόνας του στους καταναλωτές, λαμβάνοντας υπ’ όψη τις προκλήσεις και το ισχύον ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο.

Προφανώς, η Πολιτεία έχει την ευθύνη ανεύρεσης των ατόμων που παραπλάνησαν ή γνώριζαν τη διαστρέβλωση της επιδημιολογικής εικόνας. Επίσης, έχει την ευθύνη της προετοιμασίας για άλλα ακόμα χειρότερα νοσήματα που ‘κρούουν τον κώδωνα’ στα σύνορα της χώρας και μπορεί να αποβούν καταληκτικά για πολλούς κλάδους της κτηνοτροφίας μας.