Η Ελλάδα αποκτά τα «δικά της μάτια» στο διάστημα -Δύο νέοι μικρο-δορυφόροι με ελληνικά χρώματα

Το στρατηγικό σχέδιο της ICEYE Hellas που τοποθετεί την Ελλάδα δυναμικά στον διεθνή διαστημικό χάρτη αναλύει, με συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Βασίλης Χαλουλάκος CEO της ICEYE Hellas.

Η επένδυση της ICEYE παγκόσμιας ηγέτιδας στους δορυφόρους τεχνολογίας Radar Συνθετικού Ανοίγματος (SAR) δεν αποτελεί μια απλή προμήθεια εξοπλισμού αλλά τη θεμελίωση ενός εγχώριου οικοσυστήματος υψηλής τεχνολογίας. Με έναυσμα το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η Ελλάδα αποκτά τα δικά της «μάτια στο διάστημα» θωρακίζοντας την εθνική της ασφάλεια, εκσυγχρονίζοντας την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και χτίζοντας ένα μέλλον όπου η χώρα θα πρωταγωνιστεί ως παραγωγικό κέντρο και κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης για ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Μια νέα προοπτική για την Ελλάδα

Η στρατηγική συνεργασία της Ελλάδας με την ICEYE σηματοδοτεί την είσοδο της χώρας σε μια νέα εποχή, αυτή της διαστημικής κυριαρχίας και τεχνολογικής αυτονομίας. Η επένδυση αυτή υπερβαίνει τα όρια μιας απλής προμήθειας καθώς θέτει τις βάσεις για τη δημιουργία ενός καινοτόμου οικοσυστήματος που θα αναπτύξει τα εγχώρια ταλέντα και θα ενσωματώσει τις ελληνικές εταιρείες στην παγκόσμια αγορά.

Η τεχνολογία SAR προσφέρει στην Ελλάδα πρωτοφανείς δυνατότητες επιτήρησης και πληροφόρησης λειτουργώντας αδιάκοπα κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, ένα πλεονέκτημα ζωτικής σημασίας για την εθνική άμυνα και την αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων. Όπως τόνισε ο κ. Χαλουλάκος σε λίγα χρόνια η απουσία εθνικών δορυφορικών πόρων θα ισοδυναμεί με την απουσία μαχητικών αεροσκαφών ή πολεμικών πλοίων.

Με αυτή την κίνηση η Ελλάδα όχι μόνο θωρακίζεται απέναντι στις σύγχρονες γεωπολιτικές προκλήσεις αλλά και τοποθετείται ως ένας μελλοντικός ηγέτης στην ταχέως αναπτυσσόμενη βιομηχανία του «New Space». Η προοπτική είναι ξεκάθαρη, μια Ελλάδα ισχυρή, καινοτόμα και πρωταγωνίστρια στο διάστημα.

Η πλήρης συνέντευξη του Βασίλη Χαλουλάκου, CEO της ICEYE Hellas στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:

Ερ. Ποιοι είναι οι στρατηγικοί λόγοι που οδήγησαν την εταιρεία να επενδύσει στην Ελλάδα δημιουργώντας τοπικές εγκαταστάσεις και γραμμή παραγωγής; Επίσης ποιο είναι το όραμά σας για την παρουσία της ICEYE στη χώρα μας;

Το αρχικό έναυσμα για την παρουσία μας στην Ελλάδα ήταν το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης το οποίο χρηματοδοτείται κυρίως από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η δέσμευσή μας να δημιουργήσουμε τοπικά γραφεία ήταν καθοριστική για να κερδίσουμε το συμβόλαιο για τους δύο μικροδορυφόρους SAR. Γρήγορα όμως διαπιστώσαμε τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της χώρας λόγω της στρατηγικής της θέσης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και του ταλέντου που υπάρχει στο πανεπιστημιακό οικοσύστημα και την αγορά. Το όραμά μας είναι η Ελλάδα να εξελιχθεί σε ένα μεγάλο παραγωγικό κέντρο και κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης το οποίο δεν θα εξυπηρετεί μόνο την Ελλάδα αλλά και τις γειτονικές χώρες όπως η Κύπρος, τα Βαλκάνια και η Ανατολική Μεσόγειος εντασσόμενη πλήρως στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα της ICEYE. Πλέον είναι επιτακτική ανάγκη για τις χώρες να έχουν τα δικά τους «μάτια στο διάστημα» για την παρατήρηση της Γης.

Ερ. Η συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση προβλέπει την παράδοση των πρώτων δορυφόρων νωρίτερα από το αρχικό χρονοδιάγραμμα. Πού οφείλεται αυτή η επιτάχυνση και τι σημαίνει πρακτικά για την επιχειρησιακή ετοιμότητα της Ελλάδας;

Αυτή η επιτάχυνση οφείλεται στην εξαιρετική συνεργασία που είχαμε με τους εταίρους μας, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA). Μπορεί να ακούγεται παράδοξο αλλά το ελληνικό δημόσιο λειτούργησε ως επιταχυντής. Οι άνθρωποι του Υπουργείου είναι τεχνικά καταρτισμένοι και εργάζονται με ταχύτητα κάτι που δεν συνάδει με την τυπική εικόνα που μπορεί να έχει κάποιος για το δημόσιο. Από την πλευρά μας ως εταιρεία κινηθήκαμε άμεσα, ιδρύοντας γραφεία και προσλαμβάνοντας προσωπικό χωρίς καθυστέρηση. Η ουσία είναι πως για να υπάρξει συνέχεια πρέπει να φανούν γρήγορα αποτελέσματα. Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει δέκα χρόνια για να μπει στο διαστημικό παιχνίδι καθώς θα είναι για άλλη μια φορά αργά.

Ερ. Εξηγήστε μας με απλά λόγια τι είναι η τεχνολογία SAR (Synthetic Aperture Radar), ποια τα πλεονεκτήματά της έναντι των παραδοσιακών οπτικών δορυφόρων και γιατί είναι κατάλληλη για τις συνθήκες της Ελλάδας.

Οι παραδοσιακοί οπτικοί δορυφόροι λειτουργούν σαν τηλεσκόπια. Περιορίζονται από τον φωτισμό (δεν βλέπουν τη νύχτα) και δεν μπορούν να διαπεράσουν τα σύννεφα. Η τεχνολογία SAR αντίθετα είναι ένα ενεργό σύστημα ραντάρ. Εκπέμπει ένα σήμα και συνθέτει μια εικόνα υψηλής ανάλυσης από την αντανάκλασή του. Το τεράστιο πλεονέκτημά μας είναι ότι λαμβάνουμε ακριβώς την ίδια εικόνα μέρα ή νύχτα και μπορούμε να δούμε μέσα από σχεδόν όλα τα καιρικά φαινόμενα, όπως η πυκνή συννεφιά ή ακόμα και ο καπνός από μια ηφαιστειακή έκρηξη. Παρόλο που στην Ελλάδα έχουμε συχνά ηλιοφάνεια οι κρίσιμες επιχειρήσεις, ειδικά στον τομέα της άμυνας συχνά διεξάγονται τη νύχτα. Επιπλέον τα ενδιαφέροντα της Ελλάδας εκτείνονται πέρα από τα σύνορά της σε περιοχές όπου οι καιρικές συνθήκες μπορεί να μην είναι ευνοϊκές, καθιστώντας την τεχνολογία SAR απαραίτητη.

Ερ. Πώς θα αξιοποιηθεί το ελληνικό δορυφορικό σμήνος για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών, την παρακολούθηση πλημμυρικών φαινομένων και την επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων;

Το σμήνος των δορυφόρων μας παρέχει αυτό που ονομάζουμε "situational awareness", τη δυνατότητα να γνωρίζουμε τι συμβαίνει στα σύνορά μας με πολύ υψηλή συχνότητα μέρα και νύχτα. Χάρη στον μεγάλο αστερισμό των δορυφόρων μας μπορούμε να παρακολουθούμε τα σημεία ενδιαφέροντος όπως τα θαλάσσια σύνορα πολλές φορές μέσα στην ίδια μέρα. Για τις πλημμύρες έχουμε τη δυνατότητα να παρέχουμε έγκαιρη προειδοποίηση (early warning). Συνδυάζοντας μετεωρολογικά δεδομένα με την ανάλυση της μορφολογίας του εδάφους μπορούμε να προβλέψουμε πού θα υπάρξει πρόβλημα. Όσον αφορά τις πυρκαγιές, η κύρια συμβολή μας αυτή τη στιγμή είναι μετά την εκδήλωση του συμβάντος. Παρέχουμε άμεσα κρίσιμες πληροφορίες στις επίγειες δυνάμεις, δείχνοντάς τους πού έχει σημειωθεί η μεγαλύτερη καταστροφή και πού πρέπει να κατευθύνουν τις προσπάθειές τους, βελτιστοποιώντας τη χρήση των πόρων και εξοικονομώντας χρήματα.

Ερ. Με ποιους τρόπους θα συμβάλει η παρουσία και η τεχνογνωσία της ICEYE στην ενίσχυση της εγχώριας διαστημικής βιομηχανίας και στην ανάπτυξη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού;

Η στρατηγική μας βασίζεται σε τρεις άξονες. Πρώτον, εκπαιδεύουμε το προσωπικό μας εδώ στην Ελλάδα σε τεχνολογίες αιχμής με την ελπίδα ότι σε βάθος χρόνου θα λειτουργήσουμε και ως φυτώριο για νέες εταιρείες. Δεύτερον, αναπτύσσουμε και θα επεκτείνουμε τις συνεργασίες μας με τα ελληνικά πανεπιστήμια όπως ήδη κάνουμε με το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τρίτον, πραγματοποιούμε μια συστηματική χαρτογράφηση της εγχώριας αγοράς για να εντοπίσουμε εταιρείες, είτε ανεπτυγμένες είτε startups, οι οποίες μπορούν να προσφέρουν ανταγωνιστικές λύσεις και να ενσωματωθούν στην παγκόσμια εφοδιαστική μας αλυσίδα. Στόχος μας είναι η από κοινού ανάπτυξη των μελλοντικών τεχνολογιών εδώ στην Ελλάδα αξιοποιώντας τις συνέργειες με το τοπικό οικοσύστημα.

Ερ. Η συμφωνία περιλαμβάνει και την πρόσβαση της Ελλάδας στον ήδη υπάρχοντα αστερισμό της ICEYE. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό και πώς ενισχύει τις δυνατότητες της χώρας σε πραγματικό χρόνο ακόμη και πριν την εκτόξευση των εθνικών δορυφόρων;

Σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν χρειάζεται να περιμένει. Έχει ήδη αδιάκοπτη πρόσβαση σε δορυφορικά δεδομένα σαν να είχε τους δικούς της δορυφόρους σε πλήρη λειτουργία. Η χρησιμότητα αυτή είναι κυρίως επιχειρησιακή. Όταν υπάρχει άμεση ανάγκη για πληροφορία για λόγους από καιρικούς μέχρι γεωστρατηγικούς, μπορούμε να την καλύψουμε άμεσα. Λειτουργεί ταυτόχρονα και ως μηχανισμός διαχείρισης ρίσκου, όταν για οποιονδήποτε λόγο ένας ελληνικός δορυφόρος δεν είναι διαθέσιμος, η Ελλάδα θα λάβει την εικόνα που χρειάζεται από κάποιον άλλο δορυφόρο του δικτύου μας. Αυτό διασφαλίζει ότι η ανάγκη θα εξυπηρετηθεί ανεξαρτήτως συνθηκών.

Ερ. Ποιες είναι οι τεχνολογικές προκλήσεις στην κατασκευή και λειτουργία ενός σμήνους μικροδορυφόρων και ποιες καινοτομίες ενσωματώνουν οι δορυφόροι που θα παραχθούν στην Ελλάδα για να διασφαλιστεί η αξιοπιστία και η υψηλή απόδοσή τους;

Η βασική διαφορά βρίσκεται σε αυτό που αποκαλούμε "New Space" σε αντίθεση με το "Old Space". Παλαιότερα ένας δορυφόρος ζύγιζε τόνους, κόστιζε εκατοντάδες εκατομμύρια και χρειαζόταν έως και δέκα χρόνια για να κατασκευαστεί και να εκτοξευτεί. Εμείς κατασκευάζουμε δορυφόρους που κοστίζουν μερικές δεκάδες εκατομμύρια και τους εκτοξεύουμε μέσα σε 12 μήνες. Η τεχνολογική πρόκληση είναι να διατηρείς την αξιοπιστία του συστήματος εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ταχύτητα και οικονομικό κόστος, ώστε χώρες όπως η Ελλάδα να μπορούν να αποκτήσουν τους δικούς τους δορυφόρους. Το "μυστικό" μας είναι η σμίκρυνση (miniaturization) της κεραίας του ραντάρ, ώστε να λειτουργεί αποτελεσματικά σε ένα πολύ μικρότερο μέγεθος. Η καλύτερη απόδειξη της αξιοπιστίας μας είναι ότι έχουμε εκτοξεύσει 54 δορυφόρους από το 2018 και έχουμε περάσει τα πολύ αυστηρά κριτήρια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος για το ελληνικό πρόγραμμα.

Ερ. Πέρα από την τρέχουσα συμφωνία ποια είναι τα επόμενα βήματα και οι μελλοντικές προοπτικές της συνεργασίας μεταξύ της ICEYE και της Ελλάδας;

Στόχος μας είναι να επεκτείνουμε τις δραστηριότητές μας στην Ελλάδα. Καθώς η εταιρεία μεγαλώνει παγκοσμίως, η ICEYE Ελλάδας διεκδικεί έναν μεγαλύτερο ρόλο. Θέλουμε να φέρουμε περισσότερη παραγωγή στη χώρα, να κατασκευάζουμε περισσότερα υποσυστήματα και μακροπρόθεσμα να φτάσουμε στην ολοκληρωμένη παραγωγή δορυφόρων εδώ. Όταν αυτό το παραγωγικό κέντρο εδραιωθεί θα είμαστε σε θέση να εξυπηρετήσουμε τις ανάγκες των γειτονικών χωρών στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες αργά ή γρήγορα θα μπουν και αυτές στο παιχνίδι του διαστήματος. Ουσιαστικά ανοίγουμε την αγορά των Βαλκανίων.

Ερ. Εστιάζοντας στην τεχνολογική πτυχή τι είδους αναλύσεις δεδομένων και προϊόντα πληροφοριών θα μπορεί να λαμβάνει η Ελλάδα πέρα από τις απλές εικόνες;

Η κατεύθυνσή μας δεν είναι μόνο η παροχή μιας απλής εικόνας αλλά και η παράδοση της ανάλυσης μαζί με αυτήν. Μιλάμε για προηγμένες δυνατότητες όπως το "Change Detection" (αυτόματη ανίχνευση αλλαγών) και το "Object Identification and Classification". Αυτό σημαίνει ότι το σύστημα μπορεί αυτόματα να αναγνωρίσει και να ταξινομήσει αντικείμενα, για παράδειγμα να πει ότι «αυτό είναι ένα μαχητικό συγκεκριμένου τύπου» ή «μια φρεγάτα συγκεκριμένου τύπου». Αυτές οι δυνατότητες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη είναι ήδη διαθέσιμες στην Ελλάδα. Παράλληλα αναζητούμε συνεργασίες στην τοπική αγορά με εταιρείες που αναπτύσσουν καινοτόμες λύσεις σε αυτόν τον τομέα. Μπορούμε να δημιουργήσουμε ακόμα και τρισδιάστατες απεικονίσεις αντικειμένων δείχνοντας το επίπεδο της τεχνολογίας μας.

Ερ. Η ICEYE έχει συνάψει παρόμοιες στρατηγικές συμφωνίες και με άλλες χώρες. Τι διαφοροποιεί τη συνεργασία με την Ελλάδα και πώς εντάσσεται το ελληνικό πρόγραμμα στην ευρύτερη στρατηγική της εταιρείας;

Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ολλανδία, η Πολωνία και η Φινλανδία έχουμε απευθείας συμφωνίες με τα Υπουργεία Άμυνας, οι οποίες έχουν έναν πιο ξεκάθαρο αμυντικό χαρακτήρα. Αυτές οι χώρες έχουν δημιουργήσει Διοικήσεις Διαστήματος (Space Commands) επειδή αντιλαμβάνονται ότι η κατοχή εθνικών δορυφορικών πόρων είναι πλέον κρίσιμη. Όποια χώρα στο μέλλον δεν διαθέτει τα δικά της assets στο διάστημα θα είναι σαν να μην έχει μαχητικά αεροσκάφη ή πολεμικά πλοία.

Το σύγχρονο αμυντικό δόγμα βασίζεται στην απόκτηση πληροφοριών από το διάστημα (ISR - Intelligence, Surveillance and Reconnaissance) και για να το έχεις αυτό ολοκληρωμένα χρειάζεσαι δικούς σου δορυφόρους. Η Ελλάδα με τους γείτονες που έχει αντιμετωπίζει σίγουρα περισσότερους κινδύνους από χώρες όπως η Πορτογαλία ή η Ολλανδία. Ζούμε σε έναν κόσμο με αυξημένα γεωπολιτικά ρίσκα και η πληροφορία είναι το παν. Ένα σύγχρονο κράτος πρέπει να είναι ενημερωμένο για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις.

Πηγή: iefimerida.gr