ΕΙΔΗΣΕΙΣ, ΝΕΑ ΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ιθάκη: Συγκλονιστικά ευρήματα ταυτίζουν μυκηναϊκό ανάκτορο με τον Οδυσσέα!
Τι αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού

Νέα σημαντικά στοιχεία για την ιστορική και πολιτισμική εξέλιξη της Ιθάκης έχουν προκύψει από το νέο ερευνητικό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στην μείζονα αρχαιολογική θέση στον Άγιο Αθανάσιο-Σχολή Ομήρου, στο βόρειο τμήμα της νήσου, όπως ανακοινώνει το Υπουργείο Πολιτισμού.
Το πρόγραμμα εξελίσσεται από το 2018 και περιλαμβάνει την διαχείριση, περαιτέρω τεκμηρίωση και προβολή των ευρημάτων από την συστηματική ανασκαφή (1994-2011), υπό την αείμνηστη Αν. Καθηγήτρια Λίτσα Κοντορλή-Παπαδοπούλου και τον Ομότιμο Καθηγητή Αθανάσιο Παπαδόπουλο. Υπεύθυνος του νέου προγράμματος είναι ο Ομότ. Καθηγητής Γιάννος Γ. Λώλος, ενώ κύρια συμβολή στις ερευνητικές εργασίες έχει η Χριστίνα Μαραμπέα, Δρ. Αρχαιολογίας του Πανεπ. Ιωαννίνων.
Σημειώνεται ότι ο Αθανάσιος Παπαδόπουλος σε συνέντευξή του δήλωνε πεπεισμένος ότι επρόκειτο για το πραγματικό ανάκτορο του Οδυσσέα! Όπως ανέφερε: «Δυστυχώς από το 2011 η εκάστοτε ηγεσία άφησε το σημείο να ρημάξει. Δεν πιστεύω ότι θα θελήσουν ποτέ να ανακοινώσουν ότι βρέθηκε το ανάκτορο του Οδυσσέα. Φανταστείτε ότι τη δεκαετία του 1990 με πίεζαν να ανακοινώσω ότι βρέθηκε το μυθικό ανάκτορο του βασιλιά, αλλά δεν το έκανα ποτέ από τη στιγμή που δεν είχα συλλέξει ακόμα τα στοιχεία».
Διαβάστε τα πορίσματα της εκλιπούσας αρχαιολόγου που μαζί με τον σύζυγό της πραγματοποίησαν την ανακάλυψη:
Πόρισμα για τη Σχολή του Ομήρου
Στο διπλανό χωριό Σταυρός, στέκει στην πλατεία μια εξαιρετική αναπαράσταση του παλατιού του Ιταλού αρχιτέκτονα Βruno Mazzali, για να θυμίζει ότι κάτι σημαντικό ίσως συνέβαινε κάποτε στην πανέμορφη, κατά τα άλλα, περιοχή. Μια αναπαράσταση που έγινε με βάση την αρχαιολογική ανακάλυψη, αλλά σε πολλά σημεία της ταυτίζεται και με τις περιγραφές του ομηρικού έπους!

Η θέση, γνωστή ως Σχολή Ομήρου από τις αρχές του 19ου αιώνα, έχει ως πυρήνα μεγάλο βραχώδη σχηματισμό, στις ανατολικές υπώρειες της Εξωγής, σε περιοχή με πηγές νερού. Οι ανεσκαμμένες αρχαιότητες βρίσκονται σε δύο άνδηρα, τα οποία συνδέονται με δύο λαξευτά κλιμακοστάσια, και σε αρκετά σημεία χαμηλότερα. Στο Άνω Άνδηρο δεσπόζει το υπόλειμμα Ελληνιστικού πύργου (του 3ου αι. π.Χ.), ενώ το μεγαλύτερο μέρος του Κάτω Ανδήρου καταλαμβάνει μεγάλο ορθογώνιο κτήριο.

Οι αρχαιότερες μαρτυρίες ανθρώπινης δραστηριότητας στην θέση χρονολογούνται, τώρα, στην Τελική Νεολιθική φάση (ύστερη 5η/4η χιλιετία π.Χ.). Περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, αρκετές δεκάδες πυριτολιθικών τέχνεργων καθώς και μερικές εκατοντάδες θραυσμάτων αγγείων. Όσον αφορά στις μαρτυρίες από την Εποχή του Χαλκού, έχουν εντοπισθεί, μέχρι στιγμής, μερικές δεκάδες θραυσμάτων προερχόμενων από 30 περίπου διαφορετικά αγγεία του ύστερου 14ου και του 13ου αι. π.Χ.
Μείζον ενδιαφέρον παρουσιάζει η ακέραιη υπόγεια κρήνη/δεξαμενή στο χώρο, με εκφορικά ογκολιθικά τοιχώματα, από τις ελάχιστες γνωστές του είδους. Με βάση το σχήμα, τα δομικά χαρακτηριστικά της και την εύρεση Υστερομυκηναϊκών θραυσμάτων κυλίκων στο εσωτερικό της, η χρονολόγησή της στην Μυκηναϊκή ανακτορική φάση φαίνεται εξαιρετικά πιθανή, όπως είχαν υποστηρίξει και οι προηγούμενοι ερευνητές.

Η Μυκηναϊκή εγκατάσταση στην Σχολή Ομήρου λειτούργησε πιθανότατα για την εποπτεία των λιμένων και των γαιών και για την προστασία-διαχείριση των πλούσιων υδάτινων πόρων της περιοχής και μπορεί να ενταχθεί σε ένα πλέγμα 7-8 Μυκηναϊκών θέσεων στην εύφορη και ευλίμενη Β.Δ. Ιθάκη. Το πλέγμα αυτό φαίνεται να ορίζει αδρά την μείζονα περιοχή του αστικού (κατά παράδοση Οδυσσειακού) κέντρου της νήσου στην διάρκεια της Μυκηναϊκής ανακτορικής περιόδου (14ο-13ο αι. π.Χ.).
Όσον αφορά στους ιστορικούς χρόνους, ο μέγιστος όγκος του κεραμεικού υλικού ανάγεται στην Ελληνιστική και πρώιμη Ρωμαϊκή περίοδο (έως και τον 1ο/2ο αι. μ.Χ.). Στο σύνολο των οστράκων μεγάλων σκευών, αναγνωρίζονται μέχρι τώρα και 8 θραύσματα περιρραντηρίων που συνηθίζονται σε ιερά.
Νέα σημαντικά στοιχεία για την ιστορική και πολιτισμική εξέλιξη της Ιθάκης έχουν προκύψει από το νέο ερευνητικό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στην μείζονα αρχαιολογική θέση στον Άγιο Αθανάσιο-Σχολή Ομήρου, στο βόρειο τμήμα της νήσου, όπως ανακοινώνει το Υπουργείο Πολιτισμού.
Το πρόγραμμα εξελίσσεται από το 2018 και περιλαμβάνει την διαχείριση, περαιτέρω τεκμηρίωση και προβολή των ευρημάτων από την συστηματική ανασκαφή (1994-2011), υπό την αείμνηστη Αν. Καθηγήτρια Λίτσα Κοντορλή-Παπαδοπούλου και τον Ομότιμο Καθηγητή Αθανάσιο Παπαδόπουλο. Υπεύθυνος του νέου προγράμματος είναι ο Ομότ. Καθηγητής Γιάννος Γ. Λώλος, ενώ κύρια συμβολή στις ερευνητικές εργασίες έχει η Χριστίνα Μαραμπέα, Δρ. Αρχαιολογίας του Πανεπ. Ιωαννίνων.
Σημειώνεται ότι ο Αθανάσιος Παπαδόπουλος σε συνέντευξή του δήλωνε πεπεισμένος ότι επρόκειτο για το πραγματικό ανάκτορο του Οδυσσέα! Όπως ανέφερε: «Δυστυχώς από το 2011 η εκάστοτε ηγεσία άφησε το σημείο να ρημάξει. Δεν πιστεύω ότι θα θελήσουν ποτέ να ανακοινώσουν ότι βρέθηκε το ανάκτορο του Οδυσσέα. Φανταστείτε ότι τη δεκαετία του 1990 με πίεζαν να ανακοινώσω ότι βρέθηκε το μυθικό ανάκτορο του βασιλιά, αλλά δεν το έκανα ποτέ από τη στιγμή που δεν είχα συλλέξει ακόμα τα στοιχεία».
Η Μυκηναϊκή εγκατάσταση στην Σχολή Ομήρου λειτούργησε πιθανότατα για την εποπτεία των λιμένων και των γαιών και για την προστασία-διαχείριση των πλούσιων υδάτινων πόρων της περιοχής και μπορεί να ενταχθεί σε ένα πλέγμα 7-8 Μυκηναϊκών θέσεων στην εύφορη και ευλίμενη Β.Δ. Ιθάκη. Το πλέγμα αυτό φαίνεται να ορίζει αδρά την μείζονα περιοχή του αστικού (κατά παράδοση Οδυσσειακού) κέντρου της νήσου στην διάρκεια της Μυκηναϊκής ανακτορικής περιόδου (14ο-13ο αι. π.Χ.).
Όσον αφορά στους ιστορικούς χρόνους, ο μέγιστος όγκος του κεραμεικού υλικού ανάγεται στην Ελληνιστική και πρώιμη Ρωμαϊκή περίοδο (έως και τον 1ο/2ο αι. μ.Χ.). Στο σύνολο των οστράκων μεγάλων σκευών, αναγνωρίζονται μέχρι τώρα και 8 θραύσματα περιρραντηρίων που συνηθίζονται σε ιερά.
Στο πλαίσιο της ερμηνείας του συγκροτήματος συνεκτιμήθηκαν τα ευρήματα της ανασκαφής του W. Vollgraff (του 1904) στο Άνω Άνδηρο. Από αυτά, κάποια είναι των όψιμων Ρωμαϊκών χρόνων, ανάμεσά τους μία μικρογραφική χάλκινη προτομή με τα χαρακτηριστικά του Οδυσσέως, σύμφωνα με την απόδοση της μορφής του στην Ελληνορωμαϊκή τέχνη, αλλά και στα χάλκινα νομίσματα της Ιθάκης του 4ου-3ου αι. π.Χ.
Η ακμαία λειτουργία του κτηριακού συμπλέγματος τοποθετείται στους Ελληνιστικούς έως και τους πρώιμους/μέσους Ρωμαϊκούς χρόνους (έως και τον 1ο/2ο αι. μ.Χ.). Το σύνολο χαρακτηρίζεται από στιβαρές δομές σε άνδηρα, ενσωματώνει εντυπωσιακά στοιχεία λαξευτής αρχιτεκτονικής, καθώς και κόγχες για αναθήματα ή επιγραφές, που μαρτυρούν την εντατική λατρευτική χρήση του Κάτω Ανδήρου.
Το Ελληνιστικό μνημειακό σύμπλεγμα μπορεί με βεβαιότητα, τώρα, να ταυτισθεί με το Οδύσσειον της Ιθάκης (με ύπαρξη ιερού/ηρώου του Οδυσσέως), το οποίο αναφέρεται, μαζί με σχετιζόμενους αγώνες (τα Οδύσσεια), σε ψήφισμα του δήμου των Ιθάκων του 207 π.Χ. περίπου από την Μαγνησία της Μ. Ασίας [IG IX 12 4, 1729]. Ο χαρακτήρας του Οδυσσείου και η ακριβής θέση του, σε σχέση με τους αγώνες, έχουν υπάρξει αντικείμενα γόνιμης επιστημονικής συζήτησης, ήδη από την δεκαετία του 1930.
Σήμερα, ένα αιώνα περίπου μετά τον εντοπισμό της εγχάρακτης αφιερωματικής επιγραφής ΕΥΧΗΝ ΟΔΥCCΕΙ σε θραύσμα πήλινου προσωπείου της Υστεροελληνιστικής εποχής από το Σπήλαιο του Όρμου της Πόλης, οι δύο νέες επιγραφικές μαρτυρίες της ίδιας εποχής (ΟΔΥCCΕOC και ΟΔΥCCEI) για την μεταγενέστερη λατρεία του ήρωα στην Β.Δ. Ιθάκη, έρχονται πλέον, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα διαθέσιμα δεδομένα, να τεκμηριώσουν την ανάπτυξη ενός περίοπτου συγκροτήματος δημόσιου χαρακτήρα στην θέση, με μείζονα ρόλο στον θρησκευτικό, κοινωνικό και ενδεχομένως πολιτικό βίο των Ιθακησίων των Ελληνιστικών-πρώιμων Ρωμαϊκών χρόνων, αλλά και με ευρύτερο προσκυνηματικό χαρακτήρα.

Το Πανεπιστημιακό Ερευνητικό Πρόγραμμα Β. Ιθάκης εξελίχθηκε αρχικά κατά τα έτη 2018-2022, μέσω Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτιστικής Ανάπτυξης [Δήμου Ιθάκης, Εφορείας Αρχαιοτήτων Κεφαλληνίας και Ιθάκης (με Προϊστάμενο τον Δρα Γρ. Γρηγορακάκη), Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Περιφέρειας Ιονίων Νήσων], χάρις στο έμπρακτο ενδιαφέρον του Δημάρχου Ιθάκης κ. Δ. Στανίτσα.
Συνεχίζεται εντατικά μέσω της Επιτροπής Ερευνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, χάρις σε ευγενή χρηματική δωρεά του ζεύγους Δρος Δ. Γ. Αποστολοπούλου και Δρος Α. Παΐζη-Αποστολοπούλου, Ομότ. Διευθυντών Ερευνών του Ε.Ι.Ε. Στο Πρόγραμμα έχουν συμμετάσχει μέχρι τώρα οι αρχαιολόγοι: Γ. Γ. Λώλος (Ομότ. Καθηγητής, Επιστημονικός Υπεύθυνος), Δρ. Χρ. Μαραμπέα, Δρ. Στ. Οικονομίδης, Δρ. Κ.-Α. Τσώνος και Δ. Συρμαλής (Μ.Δ.Ε.). Επίσης, οι: Δρ. Ευ. Καρδαρά (Συντηρήτρια), Χρ. Βαποράκης (ως σύμβουλος Συντήρησης), Θ. Δεληγιάννη (χημικός), Δ. Σκυργιάννης (αρχιτέκτων), Κ. Γκανάς (πολ. μηχανικός) και Ά. Νοτιά (φιλόλογος).
Για ειδικότερες μελέτες συνεργάζονται η Κ. Λιάμπη, Ομότ. Καθηγήτρια Αρχαίας Ιστορίας και η Α. Βλαχοπούλου, τ. Αναπλ. Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας, ενώ συνδράμει σημαντικά, ως σύμβουλος, ο Χ. Κριτζάς, Επίτ. Διευθυντής του Επιγραφικού Μουσείου.
Οι φωτογραφίες των ευρημάτων από το Υπουργείο Πολιτισμού:
- ΘΕΣΣΑΛΙΑ | 23.06.2025 | 14:32
Ιατρική Π. Θεσσαλίας για φακελάκι: Μεμονωμένα περιστατικά δεν εκφράζουν ήθος και καθημερινή προσφορά του συνόλου των γιατρών - ΒΟΛΟΣ | 23.06.2025 | 13:58
«Μπλόκο» αγροτών αύριο στον Ριζόμυλο- Αγανάκτηση για την αντιμετώπιση της ευλογιάς - ΘΕΣΣΑΛΙΑ | 23.06.2025 | 13:51
Άννα Μαρία Παπαδημητρίου: Εξαιρετικής ποιότητας τα θαλάσσια ύδατα της Μαγνησίας - ΘΕΣΣΑΛΙΑ | 23.06.2025 | 13:29
Αναβάλλεται η κηδεία του Νικολάου Σοφολόγη - ΛΑΡΙΣΑ | 23.06.2025 | 13:21
Ξεκίνησαν τα έργα για την ανέγερση νέας πτέρυγας στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας - ΛΑΡΙΣΑ | 23.06.2025 | 10:07
Κηδεύεται σήμερα ο αστυνομικός Νικόλας Σοφολόγης – «Έφυγε» σε ηλικία 44 ετών - ΘΕΣΣΑΛΙΑ | 23.06.2025 | 10:01
ΟΔΥΘ για διαθεσιμότητα νερού: Το δυσμενέστερο έτος εδώ και δεκαετίες στη Θεσσαλία - ΘΕΣΣΑΛΙΑ | 23.06.2025 | 09:58
ΟΔΥΘ: Ελλειμματικό κατά 30% το ισοζύγιο στο αρδευτικό νερό για το τρέχον καλοκαίρι
- ΤΟΠΙΚΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ | 22.06.2025 | 12:24
Κινδυνεύει η Λάρισα από Ιρανικούς πυραύλους ως αντίποινα λόγω της αμερικανικής βάσης στην 110 ΠΜ; - ΛΑΡΙΣΑ | 22.06.2025 | 15:02
Αστυνομικός και πατέρας τριών παιδιών, ο άντρας που βρέθηκε απανθρακωμένος στη Λάρισα - ΒΟΛΟΣ | 22.06.2025 | 11:18
Έπεσε νεκρός 54χρονος αστυνομικός στον Αλμυρό - ΑΘΛΗΤΙΚΑ | 22.06.2025 | 18:23 | video
Όταν η ΑΕΛ άρχιζε να γράφει τη λαμπρή ιστορία της (video) - ΛΑΡΙΣΑ | 22.06.2025 | 11:24
Λάρισα: «Μου είπε δεν θα την χειρουργήσω, αν δεν δώσεις 2.500 ευρώ», λέει η καταγγέλλουσα για τον γιατρό με το φακελάκι - ΔΙΕΘΝΗ | 22.06.2025 | 20:15
Τρομοκρατική επίθεση σε ελληνορθόδοξη εκκλησία στη Συρία – Αναφορές για 15 νεκρούς, δείτε βίντεο - ΔΙΕΘΝΗ | 22.06.2025 | 10:37
Οι ΗΠΑ μπήκαν στον πόλεμο: Βομβάρδισαν με bunker-busters τα πυρηνικά εργοστάσια σε Φορντό, Νατάνζ, Ισφαχάν - ΘΕΣΣΑΛΙΑ | 23.06.2025 | 13:29
Αναβάλλεται η κηδεία του Νικολάου Σοφολόγη