Ευρώπη: Γιατί πρέπει να οικοδομήσει επειγόντως το δικό της «οικοσύστημα» τεχνητής νοημοσύνης

Γιατί η Ευρώπη χρειάζεται τη δική της υποδομή AI - ένα ασφαλές, ανταγωνιστικό και πιστό στις αξίες της «οικοσύστημα» τεχνητής νοημοσύνης. Πώς σχετίζεται με την επιστροφή του Τραμπ στο οβάλ γραφείο.

Οι διαδοχικοί παγκόσμιοι κραδασμοί των τελευταίων δεκαετιών -συμπεριλαμβανομένης της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, της πανδημίας COVID-19, της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και του αυξανόμενου πληθωρισμού- τροφοδότησε μια αναζωπύρωση της βιομηχανικής πολιτικής σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Αλλά το πρόσθετο σοκ από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο επεσήμανε την επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης της εγχώριας οικονομικής ανθεκτικότητας και ενσωμάτωσης των εθνικών και περιφερειακών προτεραιοτήτων ασφάλειας στη χάραξη οικονομικής πολιτικής.

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο -που τώρα αντιμετωπίζουν μια ανοιχτά εχθρική κυβέρνηση των ΗΠΑ- η ψηφιακή οικονομία πρέπει να γίνει κεντρικό σημείο εστίασης.

Για την Ευρώπη, το… business as usual δεν αποτελεί πλέον επιλογή

Η έκθεση του πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και το «Σχέδιο Δράσης» για την τεχνητής νοημοσύνης του Ηνωμένου Βασιλείου καταδεικνύουν τόσο τις ψηφιακές τεχνολογίες όσο και τις τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης ως κινητήρες μελλοντικής καινοτομίας και ανάπτυξης.

Η πρόκληση, ωστόσο, έγκειται στη μείωση της μεγάλης εξάρτησης που έχει η Ευρώπη από μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας των ΗΠΑ. Ενώ η κυβέρνηση Μπάιντεν υιοθέτησε μια συγκρουσιακή προσέγγιση έναντι της λεγόμενης Big Tech, η κυβέρνηση Τραμπ έχει υπογραμμίσει ότι οποιαδήποτε μελλοντική εμπορική συμφωνία θα εξαρτηθεί από την περιστολή της πίεσης της ΕΕ για νέους ψηφιακούς κανονισμούς και φόρους. Για την Ευρώπη, το… business as usual δεν αποτελεί πλέον επιλογή.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να αναπτύξουν μια συνεκτική και στρατηγική εναλλακτική λύση για την εξάρτηση από την αμερικανική τεχνολογία.

Αν αυτό ακούγεται σαν δονκιχωτικό εγχείρημα, σκεφτείτε τη δημιουργία της Airbus, η οποία αποτέλεσε μια σημαντική κίνηση που έκανε η Ευρώπη έναντι της Boeing. Μια «Airbus για την AI» -μια δημόσια χρηματοδοτούμενη, εμπορικά λειτουργική εναλλακτική λύση έναντι πλατφορμών που εδρεύουν στις ΗΠΑ- είναι εφικτή και απαραίτητη.

Ανεξάρτητο ψηφιακό οικοσύστημα

Η πρόσφατη εμπειρία έχει καταδείξει την ευπάθεια των δημόσιων υπηρεσιών και του ιδιωτικού τομέα της Ευρώπης στις ιδιοτροπίες των αμερικανικών στελεχών τεχνολογίας των οποίων η κορυφαία προτεραιότητα είναι να διατηρήσουν καλές σχέσεις με την κυβέρνησή τους.

Η προθυμία του Έλον Μασκ να παραβιάσει τις συμβάσεις της Starlink με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχει τροφοδοτήσει ανησυχίες για την αξιοπιστία των αμερικανικών πλατφορμών, όπως και οι προσπάθειες άλλων αμερικανικών εταιρειών να εκμεταλλευτούν τις εμπορικές εντάσεις για να ασκήσουν πιέσεις ενάντια στους ευρωπαϊκούς τεχνολογικούς κανονισμούς, όπως ο Νόμος για τις Ψηφιακές Αγορές της ΕΕ και ο Νόμος για την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο του Ηνωμένου Βασιλείου.

Κατά συνέπεια, ακόμη και αν η κυβέρνηση Τραμπ ανατρέψει αύριο τις προστατευτικές πολιτικές της, οι αμφιβολίες για την αξιοπιστία των αμερικανικών εταιρειών τεχνολογίας θα εξακολουθούσαν να υπάρχουν.

Και δεδομένου ότι οι κινεζικές τεχνολογικές πλατφόρμες είναι εξίσου προβληματικές, είναι όλο και πιο προφανές ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πρέπει να αρχίσουν να αναπτύσσουν ένα ανεξάρτητο ψηφιακό οικοσύστημα και τεχνητή νοημοσύνη.

Οι πολιτικοί συχνά αποφεύγουν τις αποφάσεις που είναι απαραίτητες αλλά μοιάζουν πολύ δύσκολες ή δαπανηρές. Ωστόσο, πολιτικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι ένα δημόσιο εμπορικό μοντέλο για την κατασκευή ευρωπαϊκών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης μεγάλης κλίμακας -γνωστά ως μοντέλα θεμελίωσης- είναι τεχνικά και οικονομικά βιώσιμο και θα μπορούσε να λανσαριστεί γρήγορα.

Ενώ τα ευρωπαϊκά ερευνητικά εργαστήρια και τα ινστιτούτα ήδη συνεργάζονται, εξακολουθούν να μην έχουν μια συντονισμένη στρατηγική όσον αφορά στα προϊόντα τους και μια σαφώς χαραγμένη διαδρομή με αφετηρία την καινοτομία και προορισμό την αγορά. Η Airbus θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως μοντέλο σχεδιασμού.

Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1970, όταν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναγνώρισαν ότι οι εθνικές αεροπορικές εταιρείες τους ήταν πολύ κατακερματισμένες για να ανταγωνιστούν την Boeing.

Η Γαλλία και η Γερμανία -συμμαχία στην οποία αργότερα προσχώρησαν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ισπανία- σχημάτισαν μια κοινοπραξία που συγκέντρωσε τεχνογνωσία, πόρους και χρηματοδότηση για την ανάπτυξη πρωτοποριακών αεροσκαφών.

Αν και το έργο της Airbus έδωσε από την αρχή έμφαση στην εμπορική βιωσιμότητα, υποστηρίχθηκε τόσο από δημόσια χρηματοδότηση όσο και από εργαλεία βιομηχανικής πολιτικής, όπως δεσμεύσεις προκαταβολών, επενδύσεις στην έρευνα και τεχνική κατάρτιση.

Οι εγχώριες πολιτικές επιταγές αντιμετωπίστηκαν με τη διανομή των οφελών μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών μέσω της εξειδίκευσης στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Δημόσιες υπολογιστικές εγκαταστάσεις

Το έργο της Airbus πέτυχε μια σημαντική ανακάλυψη με το A300, αποδεικνύοντας τις δυνατότητες ευθυγράμμισης της επιστημονικής έρευνας με τις ανάγκες της αγοράς. Η ανάπτυξη ενός ισοδύναμου τεχνητής νοημοσύνης του εικοστού πρώτου αιώνα θα απαιτήσει εξίσου μεγάλες επενδύσεις υποδομής και διαρκή πολιτική δέσμευση.

Ευτυχώς, τα δομικά στοιχεία για ένα τέτοιο μοντέλο είναι ήδη σε ισχύ και θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν γρήγορα από μια επίλεκτη ομάδα ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.

Πολλοί ήδη επενδύουν σε δημόσιες υπολογιστικές εγκαταστάσεις και αρκετά κορυφαία ευρωπαϊκά εργαστήρια -όπως αυτά που συμμετέχουν στο σχέδιο LLMs4EU- έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν μοντέλα θεμελίωσης αιχμής που ξεπερνούν τα όρια της έρευνας της τεχνητής νοημοσύνης.

Ο συντονισμός αυτών των προσπαθειών θα είναι ουσιαστικός για την επίτευξη της απαιτούμενης κλίμακας. Εκτός από τη πολυτιμότατά του ως προς το κέρδος των φορολογούμενων, θα βοηθήσει τις ευρωπαϊκές εναλλακτικές να διαφοροποιηθούν από τις κυρίαρχες εταιρείες τεχνολογίας των ΗΠΑ – μια βασική προϋπόθεση για την εμπορική βιωσιμότητα.

Η Σιγκαπούρη, για παράδειγμα, έχει αναδείξει τη δυνατότητα μιας επιτυχημένης τεχνολογικής ανάπτυξης με δημόσιο χαρακτήρα, ενώ αντίστοιχα επιτυχημένα μοντέλα υπάρχουν στον τομέα των ιαπωνικών και των αμερικανικών ημιαγωγών.

Είναι καιρός οι ευρωπαϊκές χώρες να χαράξουν τη δική τους πορεία

Δεδομένου του αμερικανικού πλεονεκτήματος στον εν λόγω τεχνολογικό τομέα, για οποιαδήποτε ευρωπαϊκή πρωτοβουλία θα απαιτείται σημαντική δημόσια υποστήριξη. Αλλά αυτή η υποστήριξη δεν χρειάζεται να προέρχεται αποκλειστικά από άμεση χρηματοδότηση.

Μπορεί επίσης να λάβει τη μορφή πρόσβασης σε δημόσιους υπολογιστικούς πόρους, φορολογικών πλεονεκτημάτων που συνδέονται με δεσμεύσεις δημοσίου συμφέροντος, προνομιακής πρόσβασης σε σύνολα δεδομένων της κυβέρνησης που δεν είναι διαθέσιμα στις αμερικανικές εταιρείες και δεσμεύσεων αγοράς από δημόσιους οργανισμούς.

Επιπλέον, η ζήτηση της αγοράς μπορεί να τονωθεί περαιτέρω μέσω στοχευμένων μέτρων. Για παράδειγμα, η πρωτοβουλία AI Champions της ΕΕ, η οποία εστιάζει σε βιομηχανικές εφαρμογές υψηλής αξίας, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως ισχυρός καταλύτης όταν μια ευρωπαϊκή κοινοπραξία είναι έτοιμη να παράσχει την απαραίτητη τεχνολογία.

Ο στρατηγικός και οικονομικός σχεδιασμός για την ανάπτυξη μιας εναλλακτικής έναντι της αμερικανικής και της κινεζικής τεχνητής νοημοσύνης αποτελεί επιτακτική ανάγκη.

Ωστόσο, μια εμπορικώς καθοδηγούμενη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία τεχνητής νοημοσύνης με πυλώνα τον δημόσιο τομέα, θα πρέπει να κάνει περισσότερα από το να εξυπηρετεί στόχους βιομηχανικής πολιτικής και ασφάλειας – θα πρέπει να αντικατοπτρίζει και την κουλτούρα και τις αξίες των εργατικών δυνάμεων της ηπείρου, που θέτουν ως κριτήριο οιασδήποτε ανάπτυξης το κοινωνικό της αποτύπωμα.

Τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης που έχουν αναπτυχθεί στην Αμερική προβάλλουν ολοένα και περισσότερο μια κοσμοθεωρία με επίκεντρο τις ΗΠΑ – μια κοσμοθεωρία που αποκλίνει γρήγορα και ίσως αμετάκλητα από την ευρωπαϊκή. Είναι καιρός οι ευρωπαϊκές χώρες να χαράξουν τη δική τους πορεία.

in.gr