«Εις ώτα μη ακουόντων» για το υδατικό έλλειμμα της Θεσσαλίας»

Όσο πλησιάζουμε στο καλοκαίρι πληθαίνουν στην Θεσσαλία οι ανησυχίες σχετικά με το νερό.

Και φυσικά δεν αγωνιούν μόνο οι αγρότες, εφόσον  καταστροφή στα αγροτικά νοικοκυριά (ή έστω μειωμένη παραγωγή στον θεσσαλικό κάμπο) σημαίνει ταυτόχρονα μειωμένο εισόδημα στους ανθρώπους της υπαίθρου αλλά και σε πολλούς άλλους κλάδους  της τοπικής οικονομίας (ενδεικτικά : μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, εμπόριο, μεταφορές, κατασκευές, μηχανήματα κα).

Και όλα αυτά σε μια χώρα που (σύμφωνα με στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ και Eurostat) παρουσιάζει την μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση αγροτικής παραγωγής στην Ευρώπη.

Κάποιοι θα αναρωτηθούνε, μπορούμε  να κάνουμε κάτι με την κλιματική κρίση και την λειψυδρία ;

Μπορούμε να βρούμε λύση στο πρόβλημα των υδατικών ελλειμμάτων ;

Μπορούμε απαντούμε εμείς. Μπορούμε απαντούν η Περιφέρεια, οι Δήμοι, οι επιστημονικοί φορείς, οι συνεταιριστές και οι αγροτικές οργανώσεις. Μπορούμε απαντά σύσσωμη η τοπική κοινωνία.

Δεν έχουμε παρά να εφαρμόσουμε απαρέγκλιτα το ΣΧΕΔΙΟ  ΥΔΑΤΩΝ (ΣΔΛΑΠ) που έχει εγκρίνει η ίδια η κυβέρνηση !

Το Σχέδιο αυτό θεσμοθετήθηκε το 2014, αναθεωρήθηκε για πρώτη φορά το 2017 και ξανά το 2024 (με απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου, παρόντος του ΠΘ κ. Μητσοτάκη).

Το ισχύον ΣΔΛΑΠ αναφέρει τα μέτρα και θέτει στόχους για την εξοικονόμηση νερού. Προσδιορίζει τις αναγκαίες δράσεις και έργα για την συγκέντρωση και την βιώσιμη αξιοποίηση των υδατικών πόρων που προσφέρονται στην λεκάνη (ΛΑΠ) του Πηνειού (ενδεικτικά : Σκοπιά Φαρσάλων, Πύλη, Μουζάκι, Νεοχώρι, Ελασσόνα και άλλα μικρότερης χωρητικότητας).

Προβλέπει τέλος την ενίσχυση του υδατικού δυναμικού στο ΥΔΘ και την δημιουργία ισχυρών αποθεμάτων μέσω της μεταφοράς 250 εκατ. κ. μ. νερού ετησίως από την ΛΑΠ Άνω Αχελώου, ώστε να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε δύσκολες συνθήκες λειψυδρίας, χωρίς να παραβιάζεται η φέρουσα ικανότητα των υδάτινων οικοσυστημάτων που οδηγεί στην καταστροφή τους και τελικά στην ερημοποίηση, όπως δυστυχώς συμβαίνει κατά τις τελευταίες δεκαετίες !

Εκτός αυτού, με την μεταφορά νερού από τον Άνω Αχελώο αναμένεται (σύμφωνα με το εγκεκριμένο Σχέδιο) να επιτευχθεί η εξισορρόπηση του υδατικού ισοζυγίου στο ΥΔΘ και σταδιακά να εξαλειφθεί η δημιουργία των καταστροφικών ελλειμμάτων.

Το Σχέδιο και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που το συνοδεύει έχουν μελετήσει σε βάθος όλες τις πλευρές του σύνθετου υδατικού ζητήματος στη Θεσσαλία (κάλυψη αναγκών, τεχνικά έργα, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, βιώσιμη λειτουργία οικοσυστημάτων, οικολογική προστασία και αναβάθμιση απειλούμενων υδροφορέων κοκ).

Με τις μελέτες αυτές «σφραγίζεται» ουσιαστικά και η περιβαλλοντική διάσταση του ζητήματος και δίνονται με επιστημονική  τεκμηρίωση απαντήσεις στις ανούσιες προπαγανδιστικές αιτιάσεις και στις υποτιθέμενες «ανησυχίες» των πάσης φύσεως «οικολογικών» οργανώσεων.

Και ας μην ξεχνάμε πως ένα σημαντικό τμήμα των έργων Αχελώου (ταμιευτήρας Συκιάς και σήραγγα μεταφοράς) έχει ήδη παραδοθεί κατασκευασμένο (σε ποσοστό μεγαλύτερο του 70%) από παλαιότερες κυβερνήσεις ανάμεσα στα έτη 1995 έως 2010. Το γεγονός λοιπόν πως η  αναγκαιότητα των έργων αυτών αμφισβητείται υποκριτικά και όψιμα από ένα ασήμαντο τμήμα του πολιτικού συστήματος (σε συνέργεια με εμμονικούς «οικολόγους»), δεν προσφέρει στην κυβέρνηση το παραμικρό άλλοθι για την απραξία στο θέμα αυτό.

Δυστυχώς όμως ο ΠΘ προσωπικά και ένα τμήμα του επιτελείου του έχουν, όπως φαίνεται, επιλέξει την διατήρηση της στασιμότητας στο θέμα αυτό και (για δικούς τους λόγους) επιμένουν σε αυτή την τακτική. Γι’ αυτό άλλωστε η σημερινή κυβέρνηση επί έξι συναπτά έτη πολιτεύεται μέσα σε ένα κυκεώνα αντιφάσεων, χωρίς ουσιαστικά να εφαρμόζει το Σχέδιο Υδάτων Θεσσαλίας (ακόμη και εκείνο που η ίδια ενέκρινε).

Με τον τρόπο αυτό, συνειδητά κατά την δική μας εκτίμηση, «συντηρεί» τις ξεπερασμένες αντιπαραθέσεις «υπέρ» ή «κατά» των έργων Αχελώου, εισπράττοντας από ένα μέρος της αντιπολίτευσης, εν είδει  «αντιπαροχής», την σιωπηρή αποδοχή της κυβερνητικής απραξίας στη Θεσσαλία.

Και επειδή ορισμένοι αναζητούν στις αποφάσεις του ΣτΕ «επιχειρήματα» εναντίον της ολοκλήρωσης των έργων  (σημ. : το ίδιο επικαλέστηκε παλαιότερα και ο κ. Μητσοτάκης), θυμίζουμε πως το ΣτΕ  με την τελική του απόφαση το 2014 και σε συνδυασμό και με τις απαραίτητες αλλαγές στο ΣΔΛΑΠ που άμεσα υλοποίησε η κυβέρνηση Σαμαρά, άνοιξε οριστικά τον δρόμο της ολοκλήρωσης του έργου, χωρίς καμμιά άλλη δικαιολογία από τις «διστακτικές» και συνάμα ανεύθυνες κυβερνήσεις που ακολούθησαν έως σήμερα [1].

Πάντως οφείλουμε να αναφέρουμε πως παρά το «απαγορευτικό» που εξέδωσε το πρωθυπουργικό περιβάλλον για το θέμα αυτό, υπάρχουν και «εντός» της κυβερνήσεως παράγοντες που ανησυχούν και ζητούν την άμεση επανεκκίνηση των έργων Αχελώου, επικαλούμενοι  κινδύνους από την απαράδεκτη εγκατάλειψη  των κατασκευασμένων έργων στην περιοχή. Ενδεικτικά, αναφερόμαστε σε επιστολή προς το πρωθυπουργικό επιτελείο και όλους τους υπουργούς και κυβερνητικούς παράγοντες που συνδέονται με την διαχείριση υδάτων, την οποία απέστειλε στις 22/07/2024 ο Γ.Γ. Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών του ΥΠΑΑΤ κ. Δ. Παπαγιαννίδης (ΔΠ), μηχανικός και άριστος γνώστης του θέματος.

Στην επιστολή του ο κ. ΔΠ υπενθυμίζει τις παλαιότερες υποσχέσεις (χωρίς αντίκρισμα όπως αποδείχθηκε)  του κ. Μητσοτάκη  στην  συνέντευξη του στην Θεσσαλονίκη (ΔΕΘ, 13-09-2020), όπου «έδωσε θετικές απαντήσεις σε ερωτήματα Θεσσαλών δημοσιογράφων, τόσο για την ολοκλήρωση του Φράγματος Συκιάς Αργιθέας Καρδίτσας ….. όσο και για τη μεταφορά ενός συγκεκριμένου ποσοστού νερών Αχελώου ποταμού από τη λεκάνη Πίνδου στη λεκάνη Πηνειού, στο Θεσσαλικό Κάμπο…(με) … ετήσια μεταφορά στη Θεσσαλία έως 250 εκατ. μ3 νερού…..». {δες σχετικό σύνδεσμο}*

Αναφέρει επίσης στοιχεία για τα εκατοντάδες εκατ. ευρώ που δαπανήθηκαν έως σήμερα στην κατασκευή των έργων αυτών.

Στην ίδια επιστολή επισημαίνεται πως εάν υπήρχε «μεγάλη βροχόπτωση στη περιοχή των έργων εκτροπής του Άνω ρου του Αχελώου…….θα υπήρχε κίνδυνος θραύσης των προσωρινών προφραγμάτων σε Αχελώο και Κουμπουργιανίτικο, οπότε όλα τα νερά του Αχελώου θα μεταφέρονταν με “φυσική εκτροπή” στον Πηνειό μέσω του παραπόταμου Πάμισου και από εκεί στην περιοχή του Μουζακίου θα κινδύνευαν χιλιάδες ζωές». Και καταλήγει επισημαίνοντας πως «εάν δεν ληφθεί άμεσα πολιτική απόφαση επανεκκίνησης των έργων Αχελώου…….ο κίνδυνος που επαπειλεί χιλιάδες ζωές θα παραμένει υπαρκτός, πέρα από την καταστροφή των υφιστάμενων ήδη υποδομών».

Σημειώνουμε πως για το θέμα των «κινδύνων» εκπονήθηκαν και έχουν εδώ και πολλά χρόνια παραδοθεί σε όλους τους  Υπουργούς Υποδομών πραγματογνωμοσύνες Ελλήνων και ξένων ειδικών επιστημόνων, στις  οποίες  περιγράφονται αναλυτικά οι κίνδυνοι από την πολυετή εγκατάλειψη των προφραγμάτων και της (μη επενδυμένης) σήραγγας μεταφοράς, κάτι που σημαίνει πως οι Υπουργοί αυτοί θα είναι υπόλογοι εάν (ό μη γένοιτο) συμβούν όσα περιγράφονται στην επιστολή του κ. ΔΠ.

Επίσης, όπως επανειλημμένα έχουμε αναφέρει, τεράστιες είναι  και οι οικολογικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα των ποταμών Αχελώου και Κουμπουργιανίτη, οι οποίοι επί πολλά χρόνια παραμένουν «μπαζωμένοι» από σκυροδέματα και τεράστιου όγκου χωματισμούς, με ευθύνη βεβαίως των κυβερνήσεων που μεσολάβησαν από την εγκατάλειψη των έργων έως σήμερα [2].

Συνοπτικά, η εκτίμησή μας (για λόγους στους οποίους έχουμε αναφερθεί σε παλαιότερες παρεμβάσεις μας) είναι πως η σημερινή κυβέρνηση έχει αποφασίσει να εξαντλήσει την τρέχουσα θητεία της χωρίς να ασχοληθεί περαιτέρω με το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας και χωρίς να ξοδέψει χρήματα στην κατασκευή των αναγκαίων έργων, είτε στην λεκάνη Πηνειού, είτε σε εκείνη του Αχελώου.

Κατά την άποψή μας η κυβέρνηση κινείται στη βάση μίας μελετημένης επικοινωνιακής τακτικής, προσποιείται πως….συζητάει και διαβουλεύεται, στην πράξη όμως απλώς περιορίζεται σε ιδιαίτερα αργές διαγωνιστικές διαδικασίες υλοποίησης κάποιων έργων (αρδευτικά δίκτυα Ταυρωπού και Υπέρειας – Ορφανών, ταμιευτήρας Σκοπιάς Φαρσάλων).

Επιπλέον προχωρά και σε «επικαιροποιήσεις» μελετών, όπως αυτές που ανατέθηκαν για ορισμένα αναγκαία έργα (Μουζάκι, Πύλη, διώρυγα μεταφοράς νερού δια βαρύτητας στον ταμιευτήρα Κάρλας), πέντε χρόνια (!!) μετά την ανάληψη διακυβέρνησης της χώρας (2019).

Και με αυτά τα ελάχιστα η κυβέρνηση συνεχίζει να πορεύεται επικοινωνιακά, προβαίνοντας  διαρκώς σε σχετικές ανακοινώσεις για τα ίδια πάντοτε έργα !

Με απλά λόγια, άλλες δύο σχεδόν «χαμένες» κυβερνητικές θητείες, με πραγματοποίηση μικρών βημάτων εντελώς δυσανάλογων με τις ανάγκες της περιοχής και σε προφανή διάσταση με την δραματική κατάσταση που βιώνουμε.

Και βεβαίως οι Θεσσαλοί [3] έχουν απηυδήσει αναμένοντας κάθε φορά τον κ. Μητσοτάκη, είτε στην ΔΕΘ, είτε σε κάποια επίσκεψή του στη Θεσσαλία, να προβεί σε «εξαγγελίες» έργων, τα οποία θα έπρεπε να έχουν παραδοθεί σε χρήση εδώ και χρόνια, προσφέροντας πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην οικονομία της περιοχής, στο εισόδημα των αγροτών (και όχι μόνο), στην εξασφάλιση άκρως αναγκαίων αποθεμάτων νερού, στην βιώσιμη αξιοποίηση των υδατικών πόρων, στην ανάταξη των πληγωμένων οικοσυστημάτων κοκ.

Μήπως τελικά απευθυνόμαστε σε «ώτα μη ακουόντων» ;

Μήπως τώρα τον λόγο θα πρέπει να τον έχουν οι πολίτες και οι φορείς της περιοχής μας, με στοχευμένες ενέργειες και διεκδικήσεις ;

Μήπως όλα αυτά πρέπει να γίνουν άμεσα  και όχι περιμένοντας τις επόμενες εκλογές ;

*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ

*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ

——————————————————————————————–

* (13 09 2020)  https://www.youtube.com/watch?v=69f02K1PP04

[1] : Στις παλαιότερες αποφάσεις του ΣτΕ και στην πρόσφατη προσφυγή εναντίον του ΣΔΛΑΠ 2024 έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενη παρέμβασή μας, τεκμηριώνοντας αναλυτικά την κατευθυνόμενη άποψη πως δήθεν το Ανώτατο Δικαστήριο «εμποδίζει» την υλοποίηση των έργων Άνω Αχελώου.

[2] : Σκόπιμο είναι να αξιολογήσει κανείς την ειλικρίνεια και την αξιοπιστία των ψευτο-ευαίσθητων κομμάτων και οικολόγων, που  επιλεκτικά «παραβλέπουν» την συγκεκριμένη οικολογική απειλή και ουδέποτε άσκησαν πίεση στις κυβερνήσεις για άμεση υπέρβαση αυτής της νοσηρής κατάστασης μέσω της ολοκλήρωσης των έργων.

[3] : Όχι βεβαίως οι Θεσσαλοί βουλευτές της ΝΔ που, με την λογική της υπακοής στον «ηγέτη» τους και την ελπίδα κάποια στιγμή να «κατοικήσουν» σε υπουργικούς θώκους, δεν αποτολμούν να απαιτήσουν δημόσια από τον κ. Μητσοτάκη την υλοποίηση όσων από κοινού υποσχέθηκαν πριν έξι χρόνια στο λαό. Με άλλα λόγια θυσιάζουν όσα πιστεύουν (;) στο βωμό  μικροπολιτικών και προσωπικών επιδιώξεων.