Υποχρεωτικός κόφτης στην κατανάλωση φυσικού αερίου: Τι σημαίνει για την Ελλάδα

Υποχρεωτική μείωση στην κατανάλωση αερίου κατά 15% με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιλαμβάνει το νέο ενεργειακό πακέτο που θα παρουσιάσει σήμερα η Επιτροπή. Όπως αναφέρει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η πρόταση –στην οποία επέμεινε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παρά τη διαφωνία αρκετών επιτρόπων– δίνει τη δυνατότητα στην Κομισιόν να κηρύξει πανευρωπαϊκό συναγερμό και να επιβάλει τις περικοπές στην κατανάλωση σε όλα τα κράτη-μέλη.

Η πρόταση θα συζητηθεί την ερχόμενη εβδομάδα (26/7) από τους υπουργούς Ενέργειας. Αναμένεται να αντιμετωπίσει ισχυρές αντιστάσεις ως προς το συγκεκριμένο σημείο, ειδικά από τις χώρες του Νότου, που έχουν αυξήσει τις εισαγωγές τους σε υγροποιημένο αέριο (LNG) και δεν αντιμετωπίζουν άμεσο κίνδυνο ανάγκης περιορισμού της κατανάλωσης (rationing).

Θετικά διακείμενο στην πρόταση Φον ντερ Λάιεν αναμένεται να είναι το Βερολίνο, όπου η ανησυχία για την επάρκεια εφοδιασμού της βιομηχανίας έχει κορυφωθεί. Ορισμένοι αναλυτές βλέπουν στη σημερινή συγκυρία την αντιστροφή των συσχετισμών της κρίσης χρέους, με τη Γερμανία να είναι πλέον ο αδύναμος κρίκος και να ζητεί αλληλεγγύη από την υπόλοιπη Ε.Ε. για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της υπερβολικής της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Είναι αξιοσημείωτη η απολογητική στάση της Γερμανίας, που μεταφέρουν συμμετέχοντες στα αρμόδια ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, καθώς η πλέον ευνοημένη από τις διμερείς ενεργειακές σχέσεις με τη Ρωσία οικονομία της Ευρώπης την προ της ενεργειακής κρίσης δεκαετία δέχεται σήμερα τις μεγαλύτερες πιέσεις.

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες που προβάλλουν σοβαρές αντιδράσεις στο προωθούμενο σχέδιο υποχρεωτικής μείωσης της κατανάλωσης φυσικού αερίου με απόφαση της Επιτροπής και αναμένεται να δώσει μάχη και στο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της 26ης Ιουλίου. Οι ροές φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Turkish Stream δεν έχουν διαταραχθεί, διαθέτει σημαντικές ποσότητες αερίου μέσω του Tap και έχει προβλέψει για την έλευση αυξημένων φορτίων LNG στη Ρεβυθούσα, παράγοντες που δεν δημιουργούν άμεσο πρόβλημα εφοδιασμού.

Εάν ωστόσο η πρόταση της Επιτροπής υιοθετηθεί από το συμβούλιο υπουργών Ενέργειας, η Ελλάδα θα υποχρεωθεί να συμπεριλάβει στο προληπτικό σχέδιο δράσης –που έχει καταρτίσει η ΡΑΕ και αναμένεται να θέσει σήμερα σε δημόσια διαβούλευση– και το συγκεκριμένο μέτρο. Ηδη το αρχικό σχέδιο της ΡΑΕ, με βασικό κορμό τον διπλασιασμό της παραγωγής του λιγνίτη, τη λειτουργία πέντε μονάδων φυσικού αερίου που έχουν τεχνική δυνατότητα με ντίζελ, την ενίσχυση της Ρεβυθούσας με μια ακόμη πλωτή αποθήκη (FSU) και την αποθήκευση 1,75 τεραβατωρών φυσικού αερίου σε αποθήκες τις Ιταλίας, έχει συμπεριλάβει και μέτρα περικοπής της ζήτησης φυσικού αερίου σε βιομηχανίες έναντι αποζημίωσης, ενσωματώνοντας τις κατευθύνσεις της Ε.Ε. που υποκίνησε επίσης η Γερμανία προκειμένου να στηρίξει μεγάλες βιομηχανικές μονάδες της που θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα οικονομικής βιωσιμότητας σε περίπτωση διακοπής της παραγωγής τους.

Το πρόσθετο αυτό μέτρο προβλέπει περικοπή κατανάλωσης φυσικού αερίου σε περίπτωση που το σύστημα κηρυχθεί σε κατάσταση συναγερμού κατά προτεραιότητα σε μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές που δεν πληρώνουν τέλος ασφάλειας εφοδιασμού φυσικού αερίου και στη συνέχεια σε μικρές βιομηχανίες και εμπορικούς καταναλωτές. Στην πρώτη κατηγορία ανήκει ουσιαστικά η βιομηχανία φωσφορικών λιπασμάτων (ELFE) και η τσιμεντοβιομηχανία Tιτάν. Η λίστα περιλαμβάνει και τη Motor Oil, η οποία όμως λόγω υψηλών τιμών έχει σταματήσει να καταναλώνει φυσικό αέριο καλύπτοντας τις ανάγκες της με εναλλακτικά καύσιμα. Ως έσχατη λύση προβλέπεται και η περικοπή φορτίων σε προστατευόμενους καταναλωτές, δηλαδή νοικοκυριά.

Στο προληπτικό σχέδιο δράσης προστέθηκε και η δυνατότητα του ΔΕΣΦΑ να τροποποιεί το πρόγραμμα των slots (χρονοπαράθυρα) που κλείνουν οι εταιρείες εισαγωγής φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα για τους επόμενους μήνες. Η πρόβλεψη θεωρήθηκε απαραίτητη προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στη ΔΕΠΑ να φέρει φορτία LNG εάν χρειαστεί χωρίς να δεσμευτεί νωρίτερα για καταναλώσεις που μπορεί να μη χρησιμοποιηθούν, ενώ διαθέτει συμβόλαιο με την Gazprom με ρήτρες take or pay. Παρέχεται επίσης ευελιξία στον ΔΕΣΦΑ να τροποποιεί εκτάκτως τις δυναμικότητες των σημείων εισόδων του εθνικού συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου ανάλογα με το πώς διαμορφώνονται οι παραδόσεις.

Η Ελλάδα, όπως και συνολικά η Ευρώπη, προετοιμάζεται για το χειρότερο δυνατό σενάριο, αυτό της πλήρους διακοπής του ρωσικού αερίου, ενώ η αγωνία κορυφώνεται σχετικά με την επαναλειτουργία ή μη του αγωγού Nord Stream καθώς απομένουν λίγες μόλις ώρες από την αποκαλυπτική των ρωσικών προθέσεων ημερομηνία της 21ης Ιουλίου, που λήγει το δεκαήμερο της προγραμματισμένης συντήρησης.

«Είναι αδύνατον να προβλέψουμε πώς θα ενεργήσει η Gazprom», ανέφερε ο επικεφαλής εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ερίκ Μαμέρ, σημειώνοντας ότι «ήδη έχουμε 12 χώρες, σε ορισμένες περιπτώσεις εταιρείες μέσα στις χώρες, οι οποίες από τη μία ημέρα στην άλλη έχουν πλήρεις ή μερικές διακοπές στη ροή φυσικού αερίου από την Gazprom. Aυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι όταν προετοιμάζουμε τα σχέδια εκτάκτου ανάγκης για τον χειμώνα, τα σχέδια προετοιμασίας για τον χειμώνα, βασιζόμαστε στο χειρότερο δυνατό σενάριο», το οποίο είναι ότι θα υπάρχει πλήρης διακοπή από την Gazprom», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Ε.Ε. Ερίκ Μαμέρ.

Η ρωσική εταιρεία ωστόσο, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το πρακτορείο Reuters, πρόκειται να ανοίξει τη στρόφιγγα του Nord Stream και να επαναφέρει τις ροές αερίου στα επίπεδα προ της 11ης Ιουλίου. Νωρίτερα την Τρίτη, η Wall Street Journal ανέφερε, επικαλούμενη τον Ευρωπαίο επίτροπο για τον προϋπολογισμό Γιοχάνες Χαν, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν περίμενε ότι ο αγωγός θα επανεκκινήσει μετά τη συντήρηση.

Η εφημερίδα Kommersant ανέφερε τη Δευτέρα, επικαλούμενη άτομα που γνωρίζουν την κατάσταση, ότι ο Καναδάς έστειλε τον στρόβιλο στη Γερμανία με αεροπλάνο στις 17 Ιουλίου μετά την ολοκλήρωση των εργασιών επισκευής. Εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομίας της Γερμανίας δήλωσε χθες ότι η εν λόγω τουρμπίνα είναι εφεδρική και ότι προορίζεται να χρησιμοποιηθεί τον Σεπτέμβριο, χαρακτηρίζοντας προσχηματική τη δικαιολογία της Gazprom για τον περιορισμό της ροής φυσικού αερίου, ίσως και το κλείσιμο της στρόφιγγας από την ερχόμενη Πέμπτη ή Παρασκευή.