Μπλόκο σε εισαγόμενα τρόφιμα από Βραζιλία, εντομοκτόνα -οι προτεραιότητες της Γαλλικής προεδρίας

Η απαγόρευση της εισαγωγής στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αγροτικών προϊόντων – τροφίμων που δεν πληρούν τις προδιαγραφές της ΕΕ ή παράγονται σε εδάφη προερχόμενα από αποψίλωση δασών (η Βραζιλία, το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα), η επιδότηση της γεωργίας χαμηλού άνθρακα και η μείωση της χρήσης εντομοκτόνων είναι οι κεντρικές προτεραιότητες στον τομέα της γεωργίας της Γαλλικής προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το πρώτο εξάμηνο του 2022.

Προεδρία που αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι αφενός η Γαλλία είναι η χώρα που παραδοσιακά καθορίζει τις εξελίξεις στην ευρωπαϊκή γεωργία λόγω του εξαιρετικά ανεπτυγμένου αγροδιατροφικού τομέα και της μεγάλης πολιτικής δύναμης των Γάλλων αγροτών. Κι αφ’ ετέρου συμπίπτει με τις προεδρικές εκλογές του Απριλίου, άρα ο καθορισμός της ατζέντας της Γαλλικής προεδρίας έχει εκ των πραγμάτων άμεσο πολιτικό αποτύπωμα και εκλογικό αντίκτυπο.

Πολύ περισσότερο, καθώς ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στο να κερδίσει την ψήφο των αγροτών ξαναγράφοντας τον πολιτικό χάρτη της χώρας. Γι’ αυτό, άλλωστε, από το 2020 έχει τοποθετήσει στο υπουργείο Γεωργίας έναν από τους διαχρονικά στενότερους συνεργάτες του, το 41χρονο γεωπόνο και οικονομολόγο Julien Denormandie, ο οποίος έχει θητεύσει ως αναπληρωτής διευθυντής στο επιτελείο του κ. Μακρόν όταν ήταν υπουργός Οικονομίας το 2014 και ως αναπληρωτής γενικός γραμματέας στο κόμμα «En Marche!» που ίδρυσε ο κ. Μακρόν το 2016. Επί προεδρίας Μακρόν, ο κ. Denormandie είχε οριστεί αρχικά γενικός γραμματέας και στη συνέχεια, υπουργός αρμόδιος για αστικά θέματα και τη στεγαστική πολιτική.

Ο Γάλλος υπουργός Γεωργίας έχει αναπτύξει διαύλους στενής συνεργασίας με την ένωση των αγροτών της χώρας του και του πιστώνεται η μοναδική ικανότητα «να βρίσκει τα κατάλληλα επιχειρήματα για να εκφράσει τις θέσεις των αγροτών». Δίνει μεγάλη σημασία στη διασφάλιση της «κυριαρχίας» (sovereignty) της χώρας στην παραγωγή τροφίμων και αγροτικών προϊόντων, δηλαδή της διασφάλισης της διατροφικής της αυτάρκειας, ενώ έχει πάρει σαφή θέση υπέρ της υποχρεωτικής αναγραφής της χώρας προέλευσης του κρέατος δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «πιστεύω ότι όταν ο Γάλλος πατέρας δει κρέας από τη Βραζιλία και την Ουκρανία, αυτό θα τον ευαισθητοποιήσει».
Το 25% των εισαγόμενων προϊόντων δεν καλύπτει τις προδιαγραφές των εγχωρίως παραγόμενων

Δεν είναι συνεπώς τυχαίο ότι στις τρεις βασικές προτεραιότητες της Γαλλικής προεδρίας συγκαταλέγεται η ενιαιοποίηση των κανόνων όσον αφορά στην προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος που διέπουν τα παραγόμενα στην ΕΕ αγροτικά προϊόντα με τα εισαγόμενα από τρίτες χώρες. Σύμφωνα με έρευνα που έχει εκπονηθεί στη Γαλλία ποσοστό μεταξύ 10-25% των εισαγόμενων αγροτικών προϊόντων δεν τηρούν τις προδιαγραφές των αντίστοιχων εγχωρίως παραγόμενων προϊόντων. Για παράδειγμα, στη Βραζιλία χρησιμοποιούνται στον τομέα της φυτοπροστασίας 193 δραστικές ουσίες η χρήση των οποίων έχει απαγορευθεί στην ΕΕ.

Στόχος της Γαλλικής προεδρίας είναι να επιβληθούν συγκεκριμένες προδιαγραφές στα εισαγόμενα προϊόντα στις περιπτώσεις που κριθεί απαραίτητο και να ενισχυθεί η προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος στο μέγιστο δυνατό βαθμό, τηρώντας του κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (“mirrorclauses”). «Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εξάγει τις προδιαγραφές της κι όχι να δέχεται τις προδιαγραφές άλλων στη δική της ενιαία αγορά», επισημαίνει ο κ.Denormandie

Μπλόκο στις εισαγωγές από Βραζιλία, ανησυχία για «εμπορικό πόλεμο»

Ιδιαίτερη βαρύτητα πρόκειται να δώσει η Γαλλική προεδρία στην προώθηση του Κανονισμού για την απαγόρευση της εισαγωγής προϊόντων που προέρχονται από περιοχές όπου έχουν αποψιλωθεί δάση για αγροτική ή κτηνοτροφική χρήση. Το χαρακτηριστικότερο τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Βραζιλία όπου επί προεδρίας Μπολσονάρο, ο ρυθμός αποψίλωσης δασών στον Αμαζόνιο έχει αυξηθεί από τα 6,5 στα 10,5 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα σε ετήσια βάση.

Ωστόσο, οι θιγόμενες χώρες αντιδρούν έντονα και σχεδιάζουν να προσφύγουν στο Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, ενώ στην αγορά εκφράζεται η ανησυχία για «εμπορικό πόλεμο» καθώς η Βραζιλία είναι μετά το Brexit, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αγροτικών προϊόντων στην ΕΕ με εισαγωγές αξίας 10,5 δις το 9μηνο του 2021.

Ταυτόχρονα, ανακύπτουν και αντικειμενικές δυσκολίες καθώς, στη Βραζιλία, για παράδειγμα, δεν υπάρχει σύστημα ιχνηλασιμότητας στο κρέας (οι εισαγωγές βραζιλιάνικου βόειου κρέατος στην ΕΕ υπερβαίνουν τα 500 εκατ. δολ. ετησίως). Έτσι, ακολουθείται το εξής σύστημα: τα μοσχάρια εκτρέφονται τους πρώτους μήνες της ζωής τους σε φάρμες σε περιοχές όπου έχουν αποψιλωθεί δάση και λίγο πριν φθάσουν στο επιθυμητό για την εμπορική αξιοποίησή τους βάρος μεταφέρονται σε φάρμες εκτός αποψιλωμένων δασικών εκτάσεων.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι η σόγια: μόλις το 13% της σόγιας που εισάγεται στην ΕΕ έχει πιστοποίηση ότι προέρχεται από περιοχή που δεν έχουν αποψιλωθεί δάση (deforestationfree).
Ενίσχυση της γεωργίας χαμηλού άνθρακα, μείωση της χρήσης εντομοκτόνων

Στις τρεις προτεραιότητες της Γαλλικής προεδρίας είναι η προώθηση της γεωργίας χαμηλού άνθρακα (low-carbonagriculture) και η δέσμευση άνθρακα σε γεωργική γη. Στόχος είναι να δημιουργηθεί μηχανισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα αποζημιώσει τους αγρότες και τους ιδιοκτήτες δασικών εκτάσεων για φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές, ενώ ταυτόχρονα θα εισαγάγει στην αγορά ενιαίο σήμα για τα αγροτικά προϊόντα – τρόφιμα που έχουν παραχθεί με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα.

Η τρίτη προτεραιότητα είναι η επιτάχυνση της αγροοικολογικής μετάβασης της γεωργίας μέσω της μείωσης της χρήσης εντομοκτόνων – στο πλαίσιο της νέας «Πράσινης Συμφωνίας» και της Στρατηγικής από το Αγρόκτημα στο Πιάτο προβλέπεται η μείωσή τους κατά 50% έως το 2030. Προς την κατεύθυνση αυτή ξεκινά την αναθεώρηση της Οδηγίας για τη Χρήση Εντομοκτόνων, ωστόσο, ταυτόχρονα, δεσμεύεται να ενισχύσει την ανάπτυξη εναλλακτικών προϊόντων προκειμένου να μη μείνει κανείς αγρότης χωρίς λύσεις για τις καλλιέργειές του. Μ’ αυτή τη φράση η Γαλλική προεδρία «κλείνει το μάτι» στους παραγωγούς που ανησυχούν ότι θα μείνουν χωρίς εργαλεία για να προστατεύσουν την παραγωγή τους.