Προσχέδιο νέας ΚΑΠ: Διοικητικές αδυναμίες και πολιτική προχειρότητα απειλούν τις ελληνικές επιδοτήσεις

Έναν νέο κύκλο προβληματισμού σε όλα τα κράτη-μέλη –και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν διπλό και σοβαρό κίνδυνο– έχει πυροδοτήσει η παρουσίαση του προσχεδίου της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την περίοδο μετά το 2027, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες την Τετάρτη 16 Ιουλίου.

Πρώτον, η πρόβλεψη για διαλειτουργικότητα και αυξημένο συντονισμό μεταξύ υπουργείων, περιφερειών και άλλων εμπλεκόμενων φορέων, χωρίς σαφές πλαίσιο διακυβέρνησης, εγκυμονεί τον κίνδυνο διοικητικού αδιεξόδου. Το ενδεχόμενο καθυστέρησης της υποβολής του εθνικού στρατηγικού σχεδίου δεν είναι αμελητέο, ιδίως αν ληφθούν υπόψη οι χρόνιες παθογένειες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.

Δεύτερον, και ίσως πιο κρίσιμο, η χώρα μας κινδυνεύει να χάσει σημαντικούς πόρους, όχι μόνο εξαιτίας της γενικής μείωσης της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης (σ.σ. η ΚΑΠ προτείνεται να περιοριστεί από τα 387 δισ. ευρώ. στα 300 δισ. ευρώ συνολικά), αλλά και λόγω εσωτερικών τεχνικών και θεσμικών αδυναμιών, που παραδοσιακά δυσχεραίνουν την πλήρη απορρόφηση των κονδυλίων. Η απουσία σαφούς στρατηγικής για τη συγκράτηση των πόρων στο ύψος των πραγματικών αναγκών της ελληνικής γεωργίας εντείνει τις ανησυχίες.

Η νέα ΚΑΠ φέρνει ανατροπές: Κατάργηση της δομής των δύο πυλώνων, ενοποίηση των περιβαλλοντικών δράσεων (Eco Schemes) με τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα, φθίνουσα βασική ενίσχυση προς όφελος των μικρών εκμεταλλεύσεων και αποκλεισμό των συνταξιούχων αγροτών από τις άμεσες ενισχύσεις. Όλα αυτά συνθέτουν ένα τοπίο που απαιτεί ισχυρή διοικητική επάρκεια και πολιτικό συντονισμό – στοιχεία που η Ελλάδα συστηματικά αδυνατεί να επιδείξει.

Ωστόσο, το ελληνικό πολιτικό σύστημα, αντί να εστιάζει σε μια σοβαρή και τεκμηριωμένη εθνική στρατηγική για την ΚΑΠ, αναλώνεται σε επικοινωνιακού χαρακτήρα αντιπαραθέσεις. Η κυβερνητική πρόταση για εξεταστική επιτροπή σχετικά με τη λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ από το 1998, καθώς και οι κομματικά φορτισμένες τοποθετήσεις της αντιπολίτευσης, δεν απαντούν στις ουσιαστικές προκλήσεις. Αντιθέτως, επιτείνουν το κλίμα σύγχυσης και αποπροσανατολισμού, σε μια περίοδο που απαιτεί τεχνοκρατική σοβαρότητα και διακομματική συνεννόηση.

Το στοίχημα για την Ελλάδα είναι ξεκάθαρο: Να μη βρεθεί, για άλλη μια φορά, θεατής των ευρωπαϊκών εξελίξεων, αλλά να καταρτίσει έγκαιρα και μεθοδικά ένα αξιόπιστο εθνικό σχέδιο, που θα διασφαλίζει τους αναγκαίους πόρους για τον πρωτογενή τομέα, με στόχο τη βιωσιμότητα, την παραγωγική ανασυγκρότηση και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής στην ύπαιθρο.