Πως Ευρώπη και Ελλάδα αυτοκτονούν…

Του Γιάννη Κολλάτου

Η Ευρώπη και η Ελλάδα εισέρχονται σε μια πρωτοφανή ύφεση εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης από τον πόλεμο στην Ουκρανία αλλά και μίας μυωπικής ιδεολογικής αγκύλωσης που σχετίζεται με τη μόδα του «περιβαλλοντισμού» και των «πράσινων κομμάτων» που επέβαλαν μία ατζέντα μη βιώσιμης ανάπτυξης για την ήπειρό μας.

Στη μόδα αυτή δυστυχώς που είχε ως αποτέλεσμα την αποπυρηνικοποίηση της Γερμανίας και τη μεγαλύτερη εξάρτησή της από το Ρωσικό φυσικό αέριο, ενέδωσε και η χώρα μας με τη βίαιη απολιγνιτοποίηση, καθώς οι δύο διαδοχικές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ θέλησαν να μπουν «μπροστάρηδες» στη μετάβαση της παραγωγής ενέργειας από μη ορυκτά καύσιμα με ενδιάμεσο στάδιο την παραγωγή από -φευ-εισαγόμενοο φυσικό  αέριο…H κίνηση σωστή αφού το μότο των οικολόγων «σκεφτόμαστε παγκόσμια, δρούμε τοπικά» μας βρίσκει σύμφωνους, μόνο που ορισμένες φορές επικρατούν λογικές «οικοφασισμού» που ανατρέπουν βίαια την οικονομική κατάσταση εκατομμυρίων πολιτών και τους οδηγούν στην εξαθλίωση, αν δεν λαμβάνονται τα σωστά μέτρα, με...μέτρο
O τρόπος που το οικολογικό κίνημα με τη δυναμική παρουσία του συμπαρέσυρε ολόκληρο το πολιτικό σκηνικό να διαχειριστεί το ζήτημα της πυρηνικής ενέργειας στη Γερμανία και της ενεργειακής μετάβασης λόγω κλιματικής αλλαγής στη Δύση, οδηγεί ακριβώς στα αντίθετα αποτελέσματα.

Τις τελευταίες εβδομάδες η μία μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές χώρες βάζουν μπροστά όσες μονάδες ρυπογόνου άνθρακα μπορούν ακόμη να λειτουργήσουν προκειμένου να αποφύγουν το μπλακ-αουτ και ανάμεσα σε αυτές και η χώρα μας, που εσπευσμένα «ξεθάβει» πάλι απαξιωμένα λιγνιτωρυχεία. Ας δούμε όμως ποιο ήταν το λάθος της ελληνικής πλευράς με την βίαιη απολιγνιτοποίηση.
Για να μπορέσει η ΔΕΗ να συνάψει δάνειο επί εποχής υπουργού Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη έβαλε ρήτρα για πλήρη εγκατάλειψη του λιγνίτη συνδέοντας ακόμη περισσότερο την παραγωγή ενέργειας με τις μονάδες φυσικού αερίου εισαγόμενου, σε μονάδες μετατροπής του σε ενέργεια που έστησαν με ταχύ ρυθμό μεγάλοι εγχώριοι «ενεργειακοί παίχτες». Ήταν αυτό που νωρίς από τον περασμένο Οκτώβρη ο Ευάγγελος Μυτιληναίος ονόμασε «τέλεια καταιγίδα», καθώς ήρθε στη συνέχεια το «βατερλώ» με τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας ενώ τέθηκαν σε εφαρμογή οι ρήτρες αναπροσαρμογής αφού η τιμή της κιλοβατώρας καθοριζόταν πλέον από τις χρηματιστηριακές διακυμάνσεις. Στο διάστημα αυτό εγκαταλείφτηκαν τα μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα (Συκιά, Μεσοχώρα στον Αχελώο) και τα μεσαία, όπως εν προκειμένω το φράγμα Μουζακίου από τα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) τόσο επί Χατζηδάκη, όσο και επί Σταθάκη.

Την ίδια ώρα στην Ευρώπη εκκολάπτεται μετά την ενεργειακή η νέα μεγάλη κρίση η διατροφική καθώς με την «πράσινη συμφωνία» (green deal) της νέας ΚΑΠ που επίσης επέβαλαν τα «πράσινα κόμματα στο ευρωκοινοβούλιο από το 2019, θα πρέπει να αποσυρθούν δραστικές ουσίες φυτοπροστασίας και να μειωθεί η λίπανση, δράσεις που θα μειώσουν δραματικά την παραγωγή αγροτικών προϊόντων και κατά συνέπεια και τροφίμων, ιδιαίτερα στον ευρωπαϊκό νότο που πλήττεται ούτως ή άλλως η γεωργία του τα τελευταία χρόνια από την κλιματική κρίση.
Και εδώ υπήρξε σπουδή, αφού αυτού τους είδους η μετάβαση απαιτεί χρόνο προσαρμογής διαφορετικά, κινδυνεύει η Ευρώπη με την κρίση που υπάρχει στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, να «ρίξει τα τείχη» της προστασίας των καταναλωτών από τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα για να μη λιμοκτονήσει…

Και φυσικά ρήτρες και κανονισμοί που παραπέμπουν σε εγκατάλειψη της παραδοσιακής κλωστοϋφαντουργίας για χάρη συνθετικών ρούχων αποτελούν μεγάλη απειλή για το «λευκό χρυσό» της χώρας το βαμβάκι.. Και όλα αυτά ενώ την τελευταία τριετία έχουμε επιστροφή μέρους της παραγωγής ενδυμάτων στην Ευρώπη και στην Ελλάδα ή σε χώρες πιο κοντινές σε αυτήν.
Ο λόγος; Τα προβλήματα εφοδιασμού σε τελικά προϊόντα αλλά και σε πρώτες ύλες που προκάλεσε η διακοπή της παραγωγής, λόγω πανδημίας, στην Κίνα και στις υπόλοιπες ασιατικές χώρες χαμηλού κόστους, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ζήτηση από πλευράς καταναλωτών για προϊόντα τα οποία έχουν παραχθεί με βάση τις αρχές της βιωσιμότητας και της αειφορίας.

Σε ότι αφορά τώρα την ελληνική πραγματικότητα η ανάγκη της κυβέρνησης να προχωρήσει σε κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής, καθώς έρχονται εκλογές οσονούπω, προϋπόθετε την έγκριση από την Ε.Ε και αυτή θα ερχόταν μόνο εάν και εφόσον αυξανόταν η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ. Έτσι υπάρχει η σπουδή έγκρισης φαραωνικών πρότζεκτ (γιγαντιαίων φωτοβολταϊκών πάρκων) με διαδικασίες fast track μέσω της δέσμευσης γαιών υψηλής παραγωγικότητας, καθώς αυτές έχουν το πλεονέκτημα της εύκολης σύνδεσης με τα δίκτυα της ΔΕΗ.

Αυτό όμως συνεπάγεται απαξίωση του αγροτικού τομέα και αύξηση των εισαγωγών τροφίμων, ενώ η επισιτιστική κρίση είναι προ των πυλών για την Ευρώπη καθώς επιταχύνεται λόγω και της κλιματικής κρίσης που μειώνει δραματικά τις σοδειές και την παραγωγή αγροτικών προϊόντων τόσο στην Ελλάδα , όσο και στην Ευρώπη
Η στρατηγική της ενεργειακής μετάβασης προκειμένου να επιβραδυνθεί και να αναστραφεί η κλιματική αλλαγή ήταν όπως αποδείχτηκε παιδαριώδης...

Θεσμοθέτησαν τα τέλη ρύπων έτσι ώστε να καταστήσουν την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων ακριβότερη, προκειμένου η αγορά να δώσει ώθηση στη ζήτηση καθαρών μορφών ενέργειας από ΑΠΕ.
Η αύξηση της ζήτησης για ΑΠΕ όντως μείωσε το κόστος παραγωγής των μονάδων αυτών. Από την άλλη πλευρά όμως κανένας δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει ποιο θα είναι το κόστος για τον καταναλωτή αν θα γίνουν και οι απαιτούμενες επενδύσεις σε μονάδες αποθήκευσης και νέα δίκτυα μεταφοράς προσαρμοσμένα στις ΑΠΕ.
Από την άποψη της μείωσης των ρύπων στον πλανήτη συνολικότερα το μέτρο αυτό ήταν αμφισβητούμενο, γιατί οι χώρες του τρίτου κόσμου όπως και οι αναπτυσσόμενες συνεχίζουν ή και αυξάνουν την κατανάλωση άνθρακα...

Και φυσικά στο θέμα της αποθήκευσης ενέργειας τα υδροηλεκτρικά που έχουν ξεχαστεί είναι η λύση με τη μέθοδο της αντλησοταμίευσης , ειδικά για το φράγμα της Συκιάς στον Αχελώο...