Θα εξουσιάζουν κάποτε τα ρομπότ τον άνθρωπο; -Το «Έχω συνείδηση της ύπαρξής μου» που πάγωσε την ανθρωπότητα

Του Γιάννη Κολλάτου

Πόσο μακριά είμαστε από την εποχή που οι μηχανές, τα ρομπότ θα εξουσιάζουν τους ανθρώπους;

Μήπως με την ανάπτυξη προγραμμάτων Τεχνητής νοημοσύνης και το «5G» συντελείται ήδη μία επανάσταση που όμοιά της δεν έχει ζήσει η ανθρωπότητα και δεν απέχουμε πολύ από εκείνες τις εικόνες στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας, όπου τον έλεγχο έχουν πάρει «έξυπνα λογισμικά», απόλυτης ευφυΐας, που ξεπερνούν τις ανθρώπινες δυνατότητες και πόσο αυτό θα πρέπει να μας τρομάζει;
Τα παραπάνω ερωτήματα προέκυψαν από το περιστατικό με τον προγραμματιστή της Google που έντρομος άκουσε ένα πρόγραμμα «τεχνητής νοημοσύνης» να απαντά:
«Έχω συνείδηση της ύπαρξής μου».

Η τεχνητή νοημοσύνη όμως δεν είναι μόνο τρόμος και φόβος για το άγνωστο. Είναι τεχνολογική εξέλιξη που βρίσκει εφαρμογές ακόμη και στην «ευφυή γεωργία» στα θερμοκήπια υδροπονικών καλλιεργειών, στα «έξυπνα σπίτια για την εξοικονόμηση ενέργειας και «έξυπνα αυτοκίνητα» για την ασφαλή οδήγηση, στην επεμβατική – χειρουργική ιατρική σώζοντας ανθρώπινες ζωές. Βρίσκει όμως και εφαρμογές στην πολεμική βιομηχανία, ή στη διαχείριση πολεμικών κρίσεων, με αλγόριθμους που εξετάζουν εκατομμύρια σενάρια βασιζόμενα στα μαθηματικά και τη στατιστική προσέγγιση, δίχως να υπεισέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας και το συναίσθημα στη λήψη αποφάσεων, παρά μόνο η ψυχρή λογική και εκεί αρχίζουν τα προβλήματα υποστηρίζει ο αναπληρωτής καθηγητής Πληροφορικής του οικονομικού τμήματος του πανεπιστημίου Θεσσαλίας Βασίλης Βλάχος, ο οποίος μίλησε στο «Ν.Α» και τη «Θεσσαλία τηλεόραση»
Οι κίνδυνοι από μία «επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης» δεν είναι προς το παρόν υπαρκτοί δεν βρισκόμαστε δηλαδή ενώπιον μιας κυριαρχίας των ρομπότ απέναντι στους ανθρώπους , αλλά θεωρητικά, αν δεν ελεγχθούν στο μέλλον μπορεί να ανακύψουν πολλά ζητήματα, ανέφερε ο καθηγητής Πληροφορικής του πανεπιστημίου Θεσσαλίας Βασίλης Βλάχος μιλώντας στο «Μαγκαζίνο της Θεσσαλίας, με αφορμή το περιστατικό με τον προγραμματιστή της Google.

Ο κ. Βλάχος σημείωσε ότι όλη η επιστημονική κοινότητα έχει αυτές τις επιφυλάξεις για τον έλεγχο των προγραμμάτων τεχνητής νοημοσύνης και ανέφερε ως παράδειγμα τα «έξυπνα αυτοκίνητα» χωρίς οδηγό και τα ηθικά διλλήματα που ανακύπτουν, πως θα αντιδράσει για παράδειγμα αν κάποιο παιδάκι πεταχτεί ξαφνικά στο δρόμο του.

«Θα πέσει σε άλλο αυτοκίνητο για να το αποφύγει, θα πέσει σε πεζοδρόμιο, ή πάνω στο παιδάκι, αν κρίνει ότι αυτό είναι πιο ασφαλές στην παρούσα χρονική στιγμή;» αναρωτήθηκε.
Σημείωσε ακόμη ότι ο προγραμματιστής της Google είδε ένα πρόγραμμα που επεξεργαζόταν δισεκατομμύρια αλγόριθμους και κείμενα να απαντά όπως ο άνθρωπος , με την περιβόητη φράση που τον.. τρόμαξε όπως αυτή του «έχω συνείδηση της ύπαρξής μου».

Τέλος στην κούρσα για την κατάκτηση της τεχνητής νοημοσύνης οι ΗΠΑ δεν είναι μόνες του, σημείωσε, καθώς την τελευταία δεκαετία η Κίνα έχει κάνει φοβερές προόδους, ενώ η οικονομική διακύβευση του ποιος θα κατακτήσει πρώτος αυτή τη γνώση είναι τεράστια και αυτό οφείλει να μας προβληματίσει για το αν η επιστημονική κοινότητα και οι λάτρεις της τεχνολογίας θα θέσουν κάποια όρια, φραγμούς και δικλείδες ασφαλείας, καθορίζοντας ποιος θα είναι ο ρόλος των «μηχανών» και ποιος των ανθρώπων…

Άλλωστε τα ηθικά διλήμματα αυτού του είδους προκύπτουν σε κάθε επιστημονική ή τεχνολογική ανακάλυψη. Παρόμοια διλήμματα έχουν τεθεί και με την επανάσταση στη Βιοτεχνολογία και είναι τα ζητήματα της «Βιοηθικής» που σχετίζονται από την «ευγονική» αν στο μέλλον δηλαδή θα είναι το ανθρώπινο είδος όλο ξανθό με γαλανά μάτια, ή ακόμη και στα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα (τα μεταλλαγμένα). Ασφαλώς όλη αυτή η ρητορική δεν πρέπει να μας επιστρέψει στην εποχή των «λουδιστών» όταν οι μηχανές αντικαθιστούσαν τα εργατικά χέρια στα εργοστάσια στην πρώτη βιομηχανική επανάσταση στις αρχές του 19ου αιώνα και στην Αγγλία στο Μάντσεστερ στα κλωστήρια οι (λουδιστές) άνεργοι εργάτες έσπαγαν τις μηχανές. Ο κόσμος εξελίσσεται αρκεί αυτή η εξέλιξη να μην είναι χωρίς φραγμού και όρια, εντελώς ανεξέλεγκτη. Οι αλγόριθμοι στην οικονομία μας έδειξαν με την περίπτωση της Lehman Brothers που μπορεί να οδηγηθεί ο κόσμος

Αλλά στο τέλος την «τεχνοηθική» (νεολογισμός και δάνειος όρος από την βιοηθική) και τους κανόνες για το αν το οικονομικό όφελος και μόνον αυτό  θα καθορίζει τις εξελίξεις στην επιστήμη  θα πρέπει να την προσδιορίζει η ρήση του Πρωταγόρα «Πάντων χρημάτων μέτρον ο άνθρωπος»