ΕΙΔΗΣΕΙΣ, ΝΕΑ ΓΙΑ ΤΟΠΙΚΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
Γιατί τα ελληνικά δεδομένα της πανδημίας δεν είναι τόσο δεδομένα
Τα δεδομένα που δημοσιεύει καθημερινά ο ΕΟΔΥ δεν είναι όσο ανοιχτά απαιτούν οι συνθήκες
Τα δεδομένα που δημοσιεύει καθημερινά ο ΕΟΔΥ δεν είναι ούτε όσο ανοιχτά απαιτούν οι συνθήκες, ούτε τόσο διαφωτιστικά για τους πολίτες και τους επιστήμονες. Αναζητούμε τι λείπει από τις ημερήσιες εκθέσεις και συγκρίνουμε την ποιότητα και την ποσότητα των δεδομένων με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σε οποιαδήποτε επιδημία, ένα από τα βασικά καθήκοντα των ηγετών είναι να βοηθήσουν τον κόσμο να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει» γράφει ο Νικόλας Χρηστάκης στο νέο του βιβλίο «Το βέλος του Απόλλωνα»Η παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει διαδικτυακά από τις Εκδόσεις Κάκτος, τo Public και το Inside Story. «Στην πραγματικότητα η εμπιστοσύνη των ανθρώπων μπορεί να θεωρηθεί ως ένα ξεχωριστό είδος μη φαρμακευτικής παρέμβασης και όχι απλά ως ένα μέσο για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των άλλων». Όπως εξηγεί ο ελληνικής καταγωγής καθηγητής του Yale: «Για να αποκτηθεί η εμπιστοσύνη του κόσμου, που είναι απαραίτητη για την εφαρμογή ενοχλητικών αλλά σωτήριων παρεμβάσεων, πρέπει να εξηγηθούν με ειλικρίνεια οι λόγοι που επιβάλλουν τέτοιες τακτικές, οι οποίες προϋποθέτουν δύσκολους συμβιβασμούς και δημιουργούν ανασφάλεια. Μόνο έτσι αναπτύσσεται ένα αίσθημα κοινού σκοπού και ευνοείται η δημόσια υγεία».
Αυτές τις μέρες που υπάρχει ανάγκη για ξεκάθαρη ενημέρωση κι ανάλυση, το inside story προσφέρει όλα τα άρθρα γύρω από τον Covid-19Ο οδηγός του inside story για τον κορονοϊό ελεύθερα σε όλους τους αναγνώστες.
Με δυο λόγια
Στη σχέση εμπιστοσύνης που (θα έπρεπε να) χτίζεται μεταξύ της κυβέρνησης και των πολιτών, αναφέρθηκε ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας σε συνέντευξη ΤύπουΒ. Κικίλιας: «Το ΕΣΥ πιέζεται παντού, όμως αντέχει» | Η Ναυτεμπορική που παραχώρησε την περασμένη Τετάρτη 25 Νοεμβρίου, προκειμένου να παρουσιάσει το έργο του ΕΟΔΥ κατά τη διάρκεια της πανδημίας. «Εν μέσω μιας πανδημίας την οποία ζούμε και βιώνουμε στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στον κόσμο, είναι πάρα πολύ σημαντική η εμπιστοσύνη, η διαφάνεια, η εγκυρότητα των στοιχείων» ανάφερε χαρακτηριστικά ο κ. Κικίλιας. «Δεν πρέπει να μιλάμε με ημερομηνίες αλλά με δεδομένα» υπερθεμάτισεΜητσοτάκης: Δεν πρέπει να μιλάμε με ημερομηνίες, πρέπει να μιλάμε με δεδομένα | CNN Greece χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου.
Τόσο ο υπουργός Yγείας όσο και ο πρωθυπουργός έχουν απόλυτο δίκιο. Η ανάγκη για ανοιχτή, ειλικρινή και ξεκάθαρη επικοινωνία με τους πολίτες είναι επιβεβλημένη, προκειμένου να διαχειριστούμε όλοι μαζί τον δύσκολο πανδημικό χειμώνα. Βασικός πυλώνας είναι τα δεδομένα που πρέπει να είναι ανοιχτά και πλήρως προσβάσιμα από όλους: εμπειρογνώμονες, κυβερνητικά στελέχη, επιστήμονες και ερευνητές αλλά και όλους τους πολίτες.
Ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας επισκέπτεται το νοσοκομείο Χαλκίδας στις 14 Νοεμβρίου 2020. [Γρ. Τύπου υπουργείου Υγείας/Eurokinissi]
Όπως αποδείχθηκε διεθνώς, οι πολίτες είναι έτοιμοι να ακολουθήσουν τις υποδείξεις και να συμμορφωθούν με τα μέτρα, όσο σκληρά κι αν είναι, εφόσον υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση, λογοδοσία και πλήρης διαφάνειαA . Εφόσον οι κυβερνητικές αποφάσεις βασίζονται σε επιστημονικές οδηγίες και εμπεριστατωμένα, κατανοητά δεδομένα και όχι σε αυθαίρετες εκτιμήσεις και τοποθετήσεις που εκκινούν από πολιτικά (ή μικροπολιτικά) κίνητρα.
Σε αντίθεση με το πρώτο κύμα της πανδημίας, στη χώρα μας αρκετοί πολίτες εκφράζουν πλέον τη δυσαρέσκειά τους για συγκεκριμένα μέτρα, όπως είναι το κλείσιμο των δημοτικών σχολείων ή η νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας, καθώς οι αποφάσεις δεν συνοδεύονται από επαρκή τεκμηρίωση. Το ίδιο ισχύει για τον οριζόντιο χαρακτήρα των μέτρων, που είναι εξίσου αυστηρά σε περιοχές με μεγάλη επιδημική έξαρση, όσο και σε περιοχές που είναι επί εβδομάδες «καθαρές», χωρίς και πάλι να τεκμηριώνονται βάσει δεδομένων.
Τι γίνεται με τα δεδομένα στην Ελλάδα;
Η σχέση των εγχώριων φορέων με τα open data μόνο καλή δεν είναι. Είτε αμελούν τη δημοσιοποίησή τους, είτε θεωρούν ότι είναι ένα έλασσον ζήτημα εν μέσω τόσων δεινών. Σε κάθε περίπτωση, η χώρα μας είναι ένα από τα ελάχιστα ευρωπαϊκά κράτη που δεν διαθέτουν ανοιχτά τα δεδομένα που προκύπτουν από τη διαχείριση της πανδημίας. Δεδομένα τα οποία, εκτός από τους προαναφερθέντες επικοινωνιακούς λόγους, θεωρούνται υπερπολύτιμα τόσο για την ορθή ενημέρωση του κοινού όσο και για την ερευνητική κοινότητα. Εκτός όμως από τα ανοιχτά δεδομένα, προβλήματα παρατηρούνται και με τα «κλειστά δεδομένα», αυτά δηλαδή που κοινοποιούνται στα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων και κατ’ επέκταση στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας και στην κυβέρνηση. Μέλη της Επιτροπής έχουν εκφράσει τη δυσαρέσκειά τους για την αργοπορημένη κοινοποίηση των στοιχείων, και έχουν κατ’ επανάληψη ζητήσει πληρέστερη απεικόνιση της εγχώριας επιδημιολογικής επιτήρησης, αλλά και αναλυτικότερα στατιστικά.
Φαίνεται όμως ότι τα ζητούμενα στοιχεία δεν αποκρύπτονται, όπως γράφτηκε στον Τύπο. Απλώς δεν υπάρχουν. Πολύ απλά γιατί συγκεκριμένα δεδομένα είτε δεν συλλέγονται καν, είτε συλλέγονται με διαφορετική μεθοδολογία. Η αιτία του προβλήματος πιθανότατα σχετίζεται με τη στρατηγική συλλογής που ακολουθούν οι αρμόδιοι και οι πολλοί εμπλεκόμενοι φορείς (υπ. Υγείας, ΕΟΔΥ, Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, ΗΔΙΚΑ κ.ά). Παρότι, όπως πληροφορούμαστε, στη συλλογή, επεξεργασία και ανάλυση των δεδομένων απασχολούνται καθημερινά –για την ακρίβεια, μοχθούν– περισσότεροι από 150 επιστήμονες, πολλά δεδομένα δεν αξιοποιούνται καν. Αρκετά στοιχεία επίσης διοχετεύονται κατά το δοκούν και αποσπασματικά, γεγονός που αποδίδεται στην «δυαρχία» ΕΟΔΥ και Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, η οποία παρεμπιπτόντως συνεργάζεται με διαφορετική ομάδα επιδημιολόγων.
H ενημέρωση των πολιτών μέσω της επίσημης ιστοσελίδας covid19.gov.gr, εκτός από ελλιπής είναι και αργοπορημένη. Η υποενότητα με τα νέα κρούσματα, όπως και οι υπόλοιπες, το βράδυ της 30ης Νοεμβρίου είχε να ενημερωθεί από τις 25/11.
Εντύπωση προκάλεσαν και οι πρόσφατες διαρροές προς τον Τύπο για την πρόθεση υψηλόβαθμων στελεχών του ΕΟΔΥ να εγκαινιάσουν ένα «παράλληλο σύστημα καταγραφής» των κρουσμάτων, παρότι υπάρχει το Μητρώο Ασθενών, όπου καταγράφονται μέχρι σήμερα τα διαγνωσμένα κρούσματα της Covid-19. Η προϊσταμένη της Εισαγγελίας Πρωτοδικών, Σωτηρία Παπαγεωργακοπούλου, έδωσε μάλιστα παραγγελία στον εισαγγελέα Νίκο Ορνεράκη να ξεκινήσει προκαταρκτική εξέταση για να διαπιστώσει τη βασιμότητα των καταγγελλομένων.
Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Παναγιώτης Αρκουμανέας, διέψευσε κατηγορηματικάΤι απαντούν Αρκουμανέας – Χαρδαλιάς για το σύστημα καταγραφής κρουσμάτων | Τα Νέα την ύπαρξη άλλου συστήματος. «Υπάρχει ένα και μόνο σύστημα καταγραφής» τόνισε ο κ. Αρκουμανέας, αναφέροντας ότι τα δεδομένα καταχωρούνται μόνο στο «Μητρώο Ασθενών Covid» καθημερινά από τα δημόσια και τα ιδιωτικά νοσοκομεία, τα δημόσια και ιδιωτικά εργαστήρια, τον ΕΟΔΥ και τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας. Το διαφορετικό σύστημα που αναφέρθηκε, είναι το ηλεκτρονικό σύστημα συμβάντων το οποίο χρησιμοποιούν οι Κινητές Ομάδες (ΚΟΜΥ), οι οποίες όμως σύμφωνα με τον κ. Αρκουμανέα επίσης καταχωρούν τα αποτελέσματα των εξετάσεων που διενεργούν στο «Μητρώο». Αναφερόμενος στη συγκεκριμένη σύμβαση, ο επικεφαλής του ΕΟΔΥ είπε ότι βρίσκεται αναρτημένη από τις 2 Ιουνίου 2020 στη Διαύγεια, στο κεντρικό ηλεκτρονικό μητρώο δημοσίων συμβάσεων και στην πλατφόρμα της Κομισιόν για δημόσιες συμβάσεις. Από την έρευνά μας σε αυτές τις βάσεις δεδομένων δεν προέκυψε οποιαδήποτε σύμβαση του ΕΟΔΥ για σύστημα διαχείρισης, όχι μόνο κατά την ημερομηνία που ανέφερε ο κ. Αρκουμανέας αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια του 2020. Στο ΚΗΜΔΣ είναι καταχωρημένεςΚατάλογος Προκηρύξεων-Διακηρύξεων | Προμηθεύς 25 προκηρύξεις του ΕΟΔΥ, υπογεγραμμένες από τον πρόεδρό του, αλλά ουδεμία εξ αυτών αφορά το εν λόγω σύστημα. Στο ίδιο πλαίσιο, ο κ. Χαρδαλιάς τόνισε ότι θεωρεί άδικα και αβάσιμα όσα γράφτηκαν. «Ούτε διπλοί τρόποι καταγραφής, ούτε δυσαρέσκειες και παράπονα» σημείωσε χαρακτηριστικά.
Όπως σχολίασαν στο inside story γιατροί και επιστήμονες που έχουν πρόσβαση στο «Μητρώο», υπάρχει πράγματι υποκαταγραφή κρουσμάτων, κυρίως λόγω της έλλειψης αυτοματοποιημένου τρόπου ενημέρωσης του συστήματος («έγκειται στον πατριωτισμό των γιατρών να τα καταχωρήσουν σωστά» ανέφερε πηγή του inside story), ενώ λείπουν και ορισμένα δεδομένα που θα μπορούσαν να αποδειχθούν χρήσιμα στη διαχείριση της πανδημίας.
O πρόεδρος του ΕΟΔΥ Παν. Αρκουμανέας και ο υπουργός Υγείας Βασ. Κικίλιας από ενημέρωση Τύπου την προηγούμενη εβδομάδα. Στα αριστερά, η Διευθύντρια Επιδημιολογικής Επιτήρησης του ΕΟΔΥ Φλώρα Κοντοπίδου, η οποία ενημερώνει σε εβδομαδιαία βάση την Επιτροπή.
Τα δεδομένα της ιχνηλάτησης
Μία εξίσου κρίσιμη παράμετρος για τον έλεγχο της υγειονομικής κρίσης, σύμφωνα με όλους τους διεθνείς οργανισμούς, είναι η ιχνηλάτηση των επαφών. Τα δεδομένα από την ιχνηλάτηση επίσης δεν δημοσιοποιούνται –ή δημοσιοποιούνται αποσπασματικά– με αποτέλεσμα να μην υπάρχει σαφής εικόνα. Σε ερώτηση του inside story αναφορικά με τα υψηλά ποσοστά «ορφανών» κρουσμάτων, τα οποία όπως προκύπτει από τις εκθέσεις του ΕΟΔΥ κινούνται μεταξύ 70-80%, ο κ. Χαρδαλιάς απάντησε: «Δεν ισχύει ότι υπάρχουν ορφανά κρούσματα άνω του 80%. Συγχέεται η επιδημιολογική αρχική διερεύνηση που κάνει ο ΕΟΔΥ στα κρούσματα για το πού έχουν αρχικά κολλήσει, με τη μετέπειτα διαδικασία ιχνηλάτησής τους. Το 92,3% των κρουσμάτων ιχνηλατείται αρκούντως διεξοδικά, τόσο αυτοί όσο και οι επαφές τους».
Η ανακολουθία και αυτών των δεδομένων υπογραμμίζει την αναγκαιότητα περαιτέρω διαφάνειας και λογοδοσίας. Όχι για να ικανοποιηθεί η «δημοσιογραφική περιέργεια», όπως ακούσαμε από επιτελείς, αλλά για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τα δεδομένα και συνακόλουθα προς τις οδηγίες της πολιτείας.
«Να είστε διαφανείς»
Όπως έχει κατ’ επανάληψη υποστηρίξειThe Path Forward: Combatting Covid-19 with Anthony S. Fauci | The Washington Post ο καθηγητής Άντονι Φάουτσι, επικεφαλής της αμερικανικής task force κατά της Covid-19, η διαχείριση της πανδημικής κρίσης είναι κατά το ήμισυ υγειονομικό ζήτημα και κατά το ήμισυ ζήτημα δημοσίων σχέσεων. Σε αντίστοιχο συμπέρασμα καταλήγουνA leader’s guide: Communicating with teams, stakeholders, and communities during COVID-19 | McKinsey & Company και οι αναλυτές της McKinsey: «Να είστε διαφανείς. Η διαφάνεια δημιουργεί εμπιστοσύνη» συστήνουν οι συντάκτες της μελέτης στα κυβερνητικά στελέχη που διαχειρίζονται την κρίση. Όπως επισημαίνουν μάλιστα, οι πολίτες είναι πιο πιθανό να εμπιστευθούν όσους τεκμηριώνουν με δεδομένα τις αποφάσεις τους, ακόμη και αν τελικά αποδειχθούν λανθασμένες. «Δώστε στους πολίτες μια εικόνα των διαφορετικών επιλογών που σκέφτεστε», αναφέρουν επισημαίνοντας τα παραδείγματα πολλών κυβερνήσεων (π.χ. του Καναδά και της Ολλανδίας), που δημοσιοποιούν εκτεταμένα χρονοδιαγράμματα ισχύος των περιοριστικών μέτρων. «Ανεξάρτητα από το αν αυτά τα χρονοδιαγράμματα θα ισχύσουν ή όχι, η διάδοση τόσο δύσκολων μηνυμάτων, τελικά χρησιμεύει στην οικοδόμηση μεγαλύτερης εμπιστοσύνης μεταξύ των ακροατών».
Τα ανοιχτά δεδομένα σύμμαχος στη μάχη με την Covid-19
Ήδη από τις πρώτες εβδομάδες της παγκόσμιας πανδημικής κρίσης συνειδητοποιήσαμε ότι απαιτείται κοινή και συντονισμένη δράση προκειμένου η ανθρωπότητα να νικήσει το μικροσκοπικό παθογόνο. Όλοι επίσης συμφωνούν ότι η δράση πρέπει να βασίζεται σε τεκμηριωμένα, ακριβή και επίκαιρα δεδομένα. Και βέβαια, ανοιχτά και δημόσια δεδομέναHow Open Science and Open Data can help in the fight against COVID-19 | Connect Online, εφόσον διασφαλίζεται η προστασία της ιδιωτικότητας.
Για πρώτη φορά ίσως στην ανθρώπινη ιστορία, τα δεδομένα αυτά δεν αφορούν αποκλειστικά τους επιστήμονες, αλλά και όλους τους ενεργούς πολίτες. Όχι γιατί ξαφνικά μεταμορφωθήκαμε όλοι σε επιδημιολόγους, αλλά γιατί τα ανοιχτά δεδομένα είναι ο βασικός πυλώνας προκειμένου να ενισχυθεί η διαφάνεια και να οικοδομηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τις κυβερνήσεις, αλλά και όσους λαμβάνουν τις αποφάσεις.
H ορθή και κατανοητή ερμηνεία των δεδομένων αρκεί για να πειστούν πολίτες ώστε να τηρούν τα προτεινόμενα μέτρα και να αναλαμβάνουν την περιβόητη ατομική ευθύνη. Τα ανοιχτά δεδομένα εξάλλου συνιστούν και «ασπίδαH EE αντιμάχεται τους συνωμοσιολόγους με ανοιχτά data: EUvsDisinfo: disinformation operations about COVID-19» κατά της συνωμοσιολογίας και της διάχυτης παραπληροφόρησης.
Τα δημόσια δεδομένα βέβαια είναι υπερπολύτιμα για ερευνητές και επιστήμονες όλων των κλάδων, καθώς μπορούν να αξιοποιηθούν στον οικουμενικό αγώνα για εξάλειψη της νόσου COVID-19. Το πρόβλημα όμως είναι ότι, παρά τις εύλογες διαπιστώσεις, πολλοί αρμόδιοι φορείς και κυβερνήσεις δεν παρέχουν, ούτε συγκεντρώνουν τα απαιτούμενα δεδομένα. Είναι ακόμη περισσότερες δε όσες κυβερνήσεις δεν «ανοίγουν» καν τα δεδομένα – είτε τα δημοσιεύουν ελλιπώς, είτε δεν το κάνουν με τον ορθό τρόπο.
Το σημείο αναφοράς
Το Ινστιτούτο Johns Hopkins ήδη από τα τέλη Ιανουαρίου έχει δώσει ανοιχτά δεδομένα στο github, ενώ παράλληλα ενημερώνει τον διαδραστικό χάρτη που απεικονίζει την παγκόσμια εξάπλωση του ιού COVID-19. Η προγραμματική απόφαση διάθεσης των δεδομένων ελήφθη προκειμένου να προσφέρουν στους ερευνητές, στις αρχές δημόσιας υγείας και στο ευρύ κοινό ένα εύχρηστο εργαλείο για την παρακολούθηση της επιδημίας καθώς εξαπλώνεται στον πλανήτη. Ο «χάρτης παρακολούθησης κορονοϊού»COVID-19 Dashboard by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University (JHU) αποτελεί πλέον σημείο αναφοράς (με πάνω από 1,5 δισ. επισκέψεις καθημερινά) και πρότυπο για πολλές αντίστοιχες προσπάθειες οργανισμών και κυβερνήσεων.
Ανοιχτή επιστήμη
Σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑEnhanced Access to Publicly Funded Data for Science, Technology and Innovation | OECD iLibrary, η πολιτική της ανοιχτής επιστήμης είναι απαραίτητη προκειμένου να εξαλειφθούν τυχόν εμπόδια στην ελεύθερη ροή ερευνητικών δεδομένων και ιδεών, αλλά και να επιταχυνθεί ο ρυθμός της έρευνας, που είναι κρίσιμος για την καταπολέμηση της πανδημίας. Παρότι οι συντάκτες της μελέτης επισημαίνουν ότι η κοινή χρήση ερευνητικών δεδομένων παγκοσμίως έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, διαπιστώνουν ότι η ποιότητα των δεδομένων δεν είναι παντού αντίστοιχη. «Προκειμένου να ενισχυθεί η συμβολή της ανοιχτής επιστήμης στην απόκριση κατά της Covid-19, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικών οφείλουν να διασφαλίσουν επαρκή μοντέλα διακυβέρνησης δεδομένων, διαλειτουργικά πρότυπα, βιώσιμες συμφωνίες ανταλλαγής δεδομένων με συμμετοχή του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών, κίνητρα για ερευνητές, βιώσιμες υποδομές, ανθρώπινο δυναμικό και μηχανισμούς πρόσβασης σε δεδομένα διασυνοριακά» σημειώνουν χαρακτηριστικά. Όλα αυτά βέβαια διασφαλίζονταςEnsuring data privacy as we battle COVID-19 | OECD την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
«Όσο περισσότερα μυαλά δουλεύουν πάνω στα δεδομένα, τόσο μεγαλύτερο το όφελος για την κοινωνία»
«Τα δεδομένα από την επιδημιολογική επιτήρηση της Covid-19 έχουν αξία μόνο στον βαθμό που αναλύονται επιστημονικά προκειμένου να βγουν συμπεράσματα χρήσιμα για τη διαχείριση της πανδημίας» λέει στο inside story ο επιδημιολόγος Θεόδωρος Λύτρας. «Το να μην αξιοποιείται η τεράστια επιστημονική κοινότητα που μπορεί να βοηθήσει σ- αυτό, επειδή κάποιοι “κάθονται” πάνω στα δεδομένα τους, αποτελεί μια χαμένη ευκαιρία. Διότι όσο περισσότερα μυαλά δουλεύουν πάνω στα δεδομένα αυτά, τόσο μεγαλύτερο το όφελος για την κοινωνία».
Νοσοκόμες παρακολουθούν ασθενείς που υποφέρουν από Covid-19, στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Ασκληπιείου Βούλας, στις 20 Νοεμβρίου 2020.
Όπως μας εξηγεί ο επίκουρος καθηγητής Δημόσιας Υγείας στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το ζήτημα της εμπιστευτικότητας δεν υφίσταται, και ουσιαστικά χρησιμοποιείται ως πρόφαση, καθώς υπάρχουν κατάλληλες ασφαλιστικές δικλείδες ώστε να προστατεύονται τα προσωπικά δεδομένα των ασθενών. «Με κατάλληλη ανωνυμοποίηση, όλα τα αναλυτικά επιδημιολογικά δεδομένα θα μπορούσαν και θα έπρεπε να είναι πλήρως ανοιχτά, ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη αξιοποίησή τους».
Όσον αφορά τον λόγο που αυτό δεν συμβαίνει, ο κ. Λύτρας δηλώνει ότι σχετίζεται με την ανάγκη ορισμένων να ελέγχουν την πληροφορία για δικούς τους ιδιοτελείς σκοπούς: «Είτε αυτό λέγεται να γράψουμε ένα επιστημονικό άρθρο πριν μας προλάβουν άλλοι, είτε να πουλήσουμε εκδούλευση στον πολιτικό μας προϊστάμενο, είτε να ελέγξουμε την ενημέρωση του κόσμου, διότι φοβόμαστε τι συμπεράσματα μπορεί να βγουν αν οι πολίτες έχουν τα πλήρη δεδομένα στη διάθεσή τους». Όπως τονίζει ο Θεόδωρος Λύτρας «είναι κρίμα, διότι η διαφάνεια είναι προϋπόθεση της εμπιστοσύνης, και αυτήν την εποχή, με τον πανδημικό εμβολιασμό να πλησιάζει, χρειαζόμαστε εμπιστοσύνη στους θεσμούς όσο τίποτα άλλο».
Τι μαθαίνουμε και τι δεν μαθαίνουμε από τις εκθέσεις του ΕΟΔΥ
Ακόμη και σήμερα, δέκα σχεδόν μήνες μετά το ξέσπασμα της πανδημίας στην Ελλάδα, δεν έχουμε ακόμη συνεπή και τακτική ενημέρωση για την κατάσταση που επικρατεί στα νοσοκομεία. Η καθημερινή ενημέρωση του ΕΟΔΥ περιλαμβάνει μεν ορισμένα βασικά δεδομένα, αλλά απέχει παρασάγγας από την πλήρη ενημέρωση που υπόσχονται οι ιθύνοντες. Σε αντίθεση με το σύνολο σχεδόν των χωρών της ΕΕ, οι Έλληνες πολίτες δεν γνωρίζουν:
Τον συνολικό αριθμό εισαγωγών
Τον συνολικό αριθμό εξιτηρίων
Τον αριθμό εισαγωγών και εξιτηρίων ανά ημέρα, εβδομάδα κ.λπ.
Τον αριθμό νοσηλευόμενων σε απλές κλίνες, ΜΑΘ (Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας), ΜΕΛ (Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων)
Τον αριθμό νοσηλευόμενων σε ΜΕΘ (ενημερωνόμαστε για τον αριθμό διασωληνωμένων, ο οποίος όμως δεν ταυτίζεται)
Τον αριθμό των ασθενών που εξήλθαν από τις ΜΕΘ
Τον αριθμό των ασθενών που νοσηλεύονται κατ’ οίκον
Τον αριθμό των ασθενών που νοσηλεύονται κατ’ οίκον και πλέον έχουν θεραπευτεί ή/και δεν είναι μεταδοτικοί
Τον αριθμό των ενεργών κρουσμάτων και πόσα εξ αυτών θα έπρεπε να βρίσκονται σε κατ’ οίκον νοσηλεία
Τον αριθμό των ορφανών κρουσμάτων
Αναλυτικότερα στοιχεία για την ηλικιακή κατανομή, αλλά και το φύλο των νοσηλευόμενων σε ΜΕΘ
Ακόμη και αναφορικά με τον αριθμό των νεκρών, η ενημέρωση δεν είναι όσο πλήρης και διαφανής επιτάσσουν οι συνθήκες. Δεν γνωρίζουμε για παράδειγμα τη γεωγραφική κατανομή των κρουσμάτων, ούτε πιο συγκεκριμένα στοιχεία πέραν της ευρείας ηλικιακής κατανομής. Σε αντίθεση με τα αντίστοιχα ενημερωτικά δελτία που δημοσιεύουν όλα σχεδόν τα κράτη-μέλη της ΕΕ, στη χώρα μας δεν πληροφορούμαστε καν τη γεωγραφική κατανομή σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας, πόλης ή ακόμη και συνοικίας, όπως συμβαίνει σε πολυάριθμες χώρες διεθνώς. Ακόμη και η γεωγραφική κατανομή των ημερήσιων κρουσμάτων δεν κοινοποιείται απευθείας στους πολίτες, παρά αποστέλλεται στους διαπιστευμένους συντάκτες του υπουργείου Υγείας ως «άτυπη ενημέρωση».
Στην ίδια κατεύθυνση, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να ανακοινώνεται η γεωγραφική κατανομή των διαγνωστικών ελέγχων, και συνακόλουθα ο δείκτης θετικότητας ανά περιοχή. Είναι άξιο αναφοράς ότι κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών δεν μαθαίναμε πόσοι έλεγχοι διεξάγονταν στις πύλες εισόδου*. Εκ των υστέρων και από δελτία της Πολιτικής Προστασίας και όχι του ΕΟΔΥ, πληροφορούμασταν την ποσόστωση των ελέγχων.
Ουρά 20 χιλιομέτρων στη συνοριακή διέλευση της Κακαβιάς στη νότια Αλβανία, στις 14 Αυγούστου 2020. [Gent Shkullaku/AFP]
Εξάλλου, εκτός από ορισμένες σποραδικές σχετικές διαρροές προς τον Τύπο ή δηλώσεις (όπως όταν ο κ. Κικίλιας αναφέρθηκε στο ποσοστό θετικότητας της τάξης του 33% στη Θεσσαλονίκη), δεν υπάρχει συνεπής ενημέρωση για τον δείκτη θετικότηταςΤο γλωσσάρι του κορονοϊού, έναν από τους πλέον βασικούς για την παρακολούθηση της πανδημίας σε τοπικό επίπεδο.
*Από τα 1,5 εκατ. τεστ που έγιναν στη χώρα μας από την ημέρα που άνοιξαν τα σύνορα, την 1η Ιουλίου, έως την 1η Νοεμβρίου που επιβλήθηκαν νέοι περιορισμοί, οι μισοί διαγνωστικοί έλεγχοι διενεργήθηκαν στις πύλες εισόδου και οι άλλοι μισοί στην επικράτεια.
Να μαθαίνουν οι πολίτες την πορεία του δείκτη R;
Αντίστοιχα, οι πολίτες στη χώρα μας δεν πληροφορούνται καθημερινά την πορεία του δείκτη Rt (βασικός αριθμός αναπαραγωγής – καταδεικνύει σε πόσους μεταδίδει τον ιό κάθε φορέας), παρά μόνο ανά 15θήμερο μέσω των Εκθέσεων του Παρατηρητηρίου CovidΠαρατηρητήριο Covid-19 και με αρκετές ημέρες καθυστέρηση. Για τον δείκτη Rt ανά περιφερειακή ενότητα ή πόλη, ούτε λόγος.
Ενημέρωση των εκπροσώπων των κοινοβουλευτικών κομμάτων για την πορεία της πανδημίας από τον υπουργό Υγείας Βασίλη Κικίλια, Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2020. [Γιάννης Παναγόπουλος/Eurokinissi]
Ο δείκτης αναπαραγωγής R είναι ένας από τους βασικότερους επιδημιολογικούς δείκτες, βάσει των οποίων οι ειδικοί συντάσσουν τις εισηγήσεις τους για τη λήψη ή τη χαλάρωση μέτρων. Ο κ. Αρκουμανέας απαντώντας σε σχετική ερώτηση κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ισχυρίστηκε ότι το ευρύ κοινό δεν χρειάζεται να γνωρίζει αυτόν τον δείκτη. Κατά λέξη δήλωσε: «Προφανέστατα κάποιοι δείκτες οι οποίοι μπορεί να είναι προβλεπτικά μοντέλα, όπως το Rt, στοχαστικά μοντέλα, δεν είναι για να γίνεται σε μια έκθεση που είναι για την ενημέρωση του κοινού».
Όπως βέβαια προκύπτει από ασφαλείς πληροφορίες μας, η πορεία του δείκτη R, τόσο πανελλαδικά όσο και ανά περιοχή, δεν ήταν γνωστή ούτε στα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων παρότι καλούνται να συστήσουν μέτρα και αποφάσεις.
Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, ο δείκτης R είναι βασικό στατιστικό μέγεθος στην επικοινωνία της κυβέρνησης προς τους πολίτες. Οι κάτοικοι της Γερμανίας, αλλά και οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος, πληροφορείταιTracking Coronavirus- spread in Germany | deutschland.de σε καθημερινή βάση από τους επίσημους φορείς τον δείκτη Rt και μάλιστα ανά περιοχή.
H Άνγκελα Μέρκελ χρησιμοποιεί τον δείκτη R και όλα τα επιστημονικά δεδομένα στις ενημερώσεις προς τους πολίτες, επικαλούμενη διαρκώς τα δεδομένα που δημοσιεύει το Robert Koch Institute.
To ίδιο συμβαίνει στην ΟλλανδίαR number rises to 1, decrease in newly reported COVID-19 infections slows | National Institute for Public Health and the Environment και στη Δανία, όπου εκτός του δείκτη R, όλα τα επιδημιολογικά δεδομένα παρουσιάζονται με απολύτως κατανοητό τρόπο αλλά διαθέτουν και μεγάλο βάθος, με έμφαση στην ηλικιακή κατανομή των κρουσμάτων, των νοσηλειών, των θανάτων κ.λπ.
Πόσο πλήρης λοιπόν είναι η ημερήσια έκθεση του ΕΟΔΥ;
Δεν είναι μόνο ο δείκτης R, αλλά και πολλά ακόμη δεδομένα που λείπουν από τις καθημερινές εκθέσεις του ΕΟΔΥ. Όπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Παναγιώτης Αρκουμανέας, η έκθεση που ανεβαίνει στο site του Οργανισμού είναι «πληρέστατη, έχει πάρα πολλή πληροφορία». Όπως μάλιστα συμπλήρωσε ο επικεφαλής του ΕΟΔΥ: «Το λέω γιατί έχω δει και τις άλλες αντίστοιχες εκθέσεις των ευρωπαϊκών χωρών». Αρκεί μια επίσκεψη στις ιστοσελίδες αντίστοιχων ευρωπαϊκών οργανισμών ή υπουργείων Υγείας, για να διαπιστώσει κανείς ότι η ενημέρωση των κατοίκων της χώρας όχι μόνο δεν είναι πλήρης, αλλά υπολείπεται αισθητά σε πλούτο, ποιότητα και συνέπεια πληροφορίας.
Στο σύνολο σχεδόν των κρατών μελών της ΕΕ, τόσο οι κάτοικοί τους όσο και οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος έχει πρόσβασηDashboard DIVI-Intensivregister auf Landkreisebene | NPGEO Corona σε στοιχεία για την πληρότητα των νοσοκομείων (απλές κλίνες και ΜΕΘ) ανά περιοχή. Οι πληροφορίες αυτές στη χώρα μας είτε παρέχονται αποσπασματικά σε διαπιστευμένους δημοσιογράφους, είτε ανακοινώνονται από τους αρμόδιους σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές συνεντεύξεις – προφανώς, όχι με συστηματικό τρόπο. Είναι άξιο αναφοράς ότι η χώρα μας δεν αναφέρει τα στοιχεία για τις εισαγωγές και την πληρότητα των απλών κλινών ούτε στο ECDCData on hospital and ICU admission rates and current occupancy for COVID-19 | European Centre for Disease Prevention and Control, ως όφειλε.
Στο Ην. Βασίλειο για παράδειγμα, παρά τις υπόλοιπες αβλεψίες της κυβέρνησης, η ενημέρωση είναι υποδειγματικήDaily summary | Coronavirus in the UK. Διαδραστικά γραφήματα που περιέχουν όλα τα απαιτούμενα στοιχεία ώστε να έχουν οι πολίτες ανά πάσα στιγμή εικόνα της κατάστασης, τόσο στη χώρα όσο και στην περιοχή τους, αναρτώνται καθημερινά. Προσφέρεται μάλιστα η δυνατότητα αναζήτησης βάσει ταχυδρομικού κώδικα, αλλά και η δυνατότητα εξερεύνησης του διαδραστικού χάρτηInteractive Map | Coronavirus in the UK. Υπάρχουν επίσης αναλυτικά και άριστα οπτικοποιημένα δεδομένα για τα κρούσματα (ανά ημέρα, εβδομάδα, μήνα, αλλά και περιοχή), για τους θανάτους, αλλά και τους διαγνωστικούς ελέγχους (με κατανομή ανά τύπο [μοριακά, αντισωμάτων], ανά περιοχή, φορέα λήψης, ημερομηνία κ.λπ.). Συστηματικά ενημερώνονται και τα στοιχεία για τις καθημερινές εισαγωγές σε απλές κλίνες, κλίνες ΜΕΘ, ενώ σαφής διαχωρισμός υπάρχει για όσους νοσηλεύονται με μηχανική υποστήριξη. Στην ιστοσελίδα της βρετανικής υπηρεσίας υπάρχει επίσης η δυνατότητα να κατεβάσει ο κάθε πολίτηςDownload data | Coronavirus in the UK, δημοσιογράφος, ερευνητής τα δεδομένα στον υπολογιστή του, έχοντας να επιλέξει μεταξύ δεκάδων διαφορετικών δεικτών.
Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον εξετάζει δείγματα στο εργαστήριο Lateral Flow Testing με τη γιατρό Άμπι Μπόουν κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο επιστημονικό πάρκο Porton Down στη νότια Αγγλία.
Η γερμανική κυβέρνηση αντίστοιχα, συνοψίζει τα βασικά δεδομένα σε ειδική ιστοσελίδαThe coronavirus in Germany - facts and figures, και παράλληλα προσφέρει ευρεία γκάμα στοιχείων και ανοιχτών δεδομένων τόσο για τους επιστήμονεςRKI - Coronavirus SARS-CoV-2 όσο και για το ευρύ κοινόRKI - COVID 19. Στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Robert Koch περιλαμβάνονται όλα τα πιθανά (και απίθανα) δεδομένα για την πορεία της επιδημίας στη χώρα.
Η Ιταλία, πέρα από την καθημερινή ενημέρωσηCOVID-19 Italia προς τους πολίτες, παρέχει πλήρη και απολύτως διαφανή δεδομένα ανά περιοχή, σε επίπεδο πόλης, αλλά και υγειονομικής μονάδας, τα οποία συνοδεύονται από διαδραστικά γραφήματαInfografica web – Dati della Sorveglianza integrata COVID-19 in Italia και συνοπτική ενημέρωσηCoronavirus, la situazione in Italia | GEDI Visual για τους πολίτες. Το ιταλικό υπουργείο Υγείας διαθέτει pcm-dpc / COVID-19όλα τα δεδομένα ανοιχτά και προσβάσιμα σε όλους. Ο πλούτος των δεδομένων δεν «ικανοποιεί τη δημοσιογραφική περιέργεια», αλλά συνιστά βάση για ερευνητικό έργο που ενδέχεται να αποδειχθεί χρήσιμο για τη συνολική αντιμετώπιση της πανδημίας. Ήδη πολλές μελέτεςCOVID-19 in Italy: Dataset of the Italian Civil Protection Department | Science Direct αξιοποιούν τα άφθονα πακέτα δεδομένων.
Αντίστοιχο πλούτο δεδομένων προσφέρει το γαλλικό υπουργείο υγείαςTableau de bord COVID-19 Suivi de l- epidemie de COVID-19 en France, το οποίο επίσης δίνει με σαφή και κατανοητό τρόπο όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες στους πολίτες του (κρούσματα, διαγνωστικοί έλεγχοι, νοσηλείες ανά ηλικία, τοποθεσία κ.λπ.) Η Γαλλία ήταν μία από τις πρώτες χώρες που «άνοιξανDonnées hospitalières relatives à l-épidémie de COVID-19 | data.gouv.fr» τα δεδομένα σε όλους τους ενδιαφερόμενους και συνεχίζει να τα ενημερώνει καθημερινά.
Κλειστά και μη μηχαναγνώσιμα δεδομένα Ένα άλλο πρόβλημα της εγχώριας ενημέρωσης, το οποίο φαίνεται μεν τεχνικό αλλά είναι άκρως ουσιαστικό, είναι ότι τα στοιχεία του ΕΟΔΥ δημοσιεύονται σε pdf – κλειστά αρχεία τα οποία δεν είναι μηχαναγνώσιμα και δεν παρέχουν δυνατότητα επεξεργασίας. Όσο κι αν ψάξαμε δεν βρήκαμε ευρωπαϊκή χώρα που να δίνει τα δεδομένα μόνο σε αυτήν τη μορφή. Αλλά ακόμη κι αν αποδεχθούμε την επιλογή, ας το κάναμε όπως η Γερμανία Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) – Daily Situation Report of the Robert Koch Institute ή η ΟλλανδίαEpidemiologische situatie COVID-19 in Nederland. Παρότι, όπως προείπαμε, αμφότερες προσφέρουν τα δεδομένα και μέσω διαδραστικών γραφημάτων και χαρτών.
Ο ωκεανός των ανοιχτών δεδομένων
Ανοιχτά δεδομένα προσφέρουν όλες σχεδόν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Ενδεικτικά η ΙσπανίαEvolución de enfermedad por el coronavirus (COVID-19) | datos.gob.es, το ΒέλγιοData.gov.be | The Belgian Open Data Initiative, η ΙρλανδίαDatasets – data.gov.ie.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ στη διάρκεια επίσκεψης στο νοσοκομείο La Paz της Μαδρίτης, στις 27 Νοεμβρίου 2020.
Η αντίστοιχη σελίδα της πορτογαλικής κυβέρνησηςPonto de Situação Atual em Portugal | DGS ενσωματώνει μια χρηστική και άκρως κατατοπιστική οπτικοποίηση των δεδομένων. Και σε αυτήν την περίπτωση τα δεδομένα, που είναι ανοιχτά για όλους τους πολίτες, χωρίζονται ανά περιοχή, νομό και πόλη, ενώ αναλυτικά είναι τα στοιχεία για τα ενεργά κρούσματα, κάτι που επίσης δεν αναφέρεται συστηματικά στις δικές μας ενημερώσεις. Οι Πορτογάλοι διαθέτουν όλα τα δεδομένα σε githubdssg-pt / covid19pt-data, αναδεικνύοντας μάλιστα τις ερευνητικές εργασίες που βασίζονται σε αυτά.
Εξίσου ενημερωμένες είναι οι ιστοσελίδες της Δημοκρατίας της ΤσεχίαςCOVID‑19: Přehled aktuální situace v ČR, της ΣλοβενίαςData on COVID-19 epidemic in Slovenia και βέβαια της ΕσθονίαςCoronavirus dataset | Republic of Estonia Health Board, της χώρας που –ορθότατα– είναι το πρότυπό μας για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους.
Τα ανοιχτά δεδομένα θεωρούνται εκ των ων ουκ άνευ και για δεκάδες χώρες εκτός ΕΕ όπως η ΕλβετίαopenZH / covid_19, ο ΚαναδάςCovid-19 resources | CIHI, η ΑυστραλίαNational Notifiable Diseases Surveillance System, η ΙαπωνίαAnti-Coronavirus Dashboard | COVID-19 Japan, η Ν. Κορέα코로나 맵 κ.ά. Και βέβαια οι ΗΠΑ, όπου προσφέρονται ανοιχτά τα ανωνυμοποιημένα δεδομέναCOVID-19 Case Surveillance Public Use Data | CDC άνω των 5 εκατ. πολιτών που προσβλήθηκαν από τον SARS-CoV-2.
Για να μην πούμε για τη Νέα Ζηλανδία, τη χώρα που διαχειρίστηκε πιο επιτυχημένα (και πιο «αναίμακτα») από κάθε άλλη την τοπική επιδημία. Η υποδειγματική απεικόνισηCOVID-19 data portal | Stats NZ όλων των διαθέσιμων δεδομένων αλλά προπάντων η «ανοιχτή» και τεκμηριωμένη –βάσει στοιχείων και όχι αυθαίρετων εκτιμήσεων και απόψεων– επικοινωνία με τους πολίτεςLocal Insights for Global Action | Open Data Charter ήταν το κλειδί επιτυχίας της στρατηγικήςLesson‐Drawing from New Zealand and Covid‐19: The Need for Anticipatory Policy Making.
Aστυνομικός μιλά σε οδηγό που θέλει να εγκαταλείψει την πόλη σε ένα σημείο ελέγχου COVID-19 στο νότιο όριο του Ώκλαντ της Αυστραλίας, στις 14 Αυγούστου 2020. [David Rowland/AFP]
Τα δεδομένα των Νεοζηλανδών, παρά τη μικρή έκταση της χώρας, δεν απεικονίζονταν απλώς σε εθνικό, αλλά και σε περιφερειακό και επίπεδο πόλης. Και βέβαια δεν είναι οι μόνοι που το κάνουν. ΔείτεCOVID-19: Status of Cases in Toronto | toronto.ca για παράδειγμα πώς καταγράφει και δημοσιοποιεί τα δεδομένα για την επιδημία, ανά γειτονιά (!), η πόλη του Τορόντο. Ή η πόλη του ΣικάγοChicago – COVID-19 Citywide Positivity Rate | Microsoft Power BI. Και βέβαια υποδειγματική είναι η δουλειά που γίνεται στην πολιτεία της Νέας ΥόρκηςCOVID-19: Data Main – NYC Health, όπου η πληροφόρηση φτάνει σε επίπεδα ταχυδρομικού κώδικα. Σε αυτά τα γραφήματα για παράδειγμα, απεικονίζεται ευκρινώς η πορεία του δείκτη θετικότητας (σύνολο διαγνωστικών ελέγχων προς θετικά κρούσματα). Στη χώρα μας ούτε αυτός ο δείκτης ανακοινώνεται επίσημα. Όσοι επιθυμούν να τον γνωρίζουν, οφείλουν να κάνουν καθημερινά τρεις διαφορετικές πράξεις.
Σικάγο, Τορόντο, Νέα Ζηλανδία. Κι αν «πρώτος κόσμος» φαντάζει μακρινός για τα δικά μας δεδομένα, δείτε τι πράττουν οι τοπικές αρχές στη Μπογκοτά της ΚολομβίαςNoticias de datos abiertos en Bogota | bogota.gov.co, στη ΧιλήBase de Datos COVID-19 | Ministerio de Ciencia, στη ΜαλαισίαCurrent Statistics: COVID-19 by States in Malaysia | Department of Statistics Malaysia Portal, στην Ταϊλάνδηรายงาน COVID-19 ประจำวัน, αλλά και σε πολλές χώρες της ΑφρικήςNovel Coronavirus (COVID-19) | Africa Information Highway.
Θα μπορούσαμε να συνεχίζουμε επί μακρόν, αλλά περιττεύει. Το αυταπόδεικτο συμπέρασμα είναι ότι η αντίστοιχη σελίδα από την οποία ενημερώνονται οι κάτοικοι της Ελλάδας και όσοι ενδεχομένως ενδιαφέρονται γι’ αυτά τα στοιχεία διεθνώς, απέχει αρκετά από τα να χαρακτηριστεί «πλήρης».
Πηγή: insidestory.gr
- ΛΑΡΙΣΑ | 20.04.2024 | 13:39
Τέλος οι ταφές Κυριακές και αργίες στα νεκροταφεία του δήμου Λαρισαίων - ΛΑΡΙΣΑ | 20.04.2024 | 13:13
Δράση για παιδιά στην πλατεία Ταχυδρομείου ενόψει της αυριανής υποδοχής της Ολυμπιακής φλόγας (ΦΩΤΟ) - ΛΑΡΙΣΑ | 20.04.2024 | 12:11
Τα αγροδιατροφικά προϊόντα η άυλη πολιτιστική μας κληρονομία - ενημερωτικός κύκλος εκδηλώσεων στη Λάρισα (ΦΩΤΟ) - ΘΕΣΣΑΛΙΑ | 20.04.2024 | 11:59
Ισχυρές κατά τόπους βροχές και καταιγίδες σωτήριες για τα σιτηρά – Πάνω από 100 χιλιοστά βροχής σε Θεσσαλία και Σποράδες - ΚΟΙΝΩΝΙΑ | 20.04.2024 | 11:46
Λαρισαίοι που έφυγαν από τη ζωή - ΑΓΡΟΤΙΚΑ | 20.04.2024 | 11:44
Λειψυδρία – Αρδευτικό: Κίνδυνος για τις καλλιέργειες όλης της χώρας - ΛΑΡΙΣΑ | 20.04.2024 | 11:39
«Σύσκεψη για την αντιμετώπιση του προβλήματος των κουνουπιών στο Δήμο Κιλελέρ» - ΚΑΡΔΙΤΣΑ | 20.04.2024 | 11:35
«Ανοιξιάτικο» χιόνι στα ορεινά της Καρδίτσας
- ΒΟΛΟΣ | 19.04.2024 | 10:04
Θλίψη στον Βόλο: «Εσβησε» ο γκουρού του mountain bike σε ηλικία 44 ετών - ΒΟΛΟΣ | 19.04.2024 | 22:23
Ισχυρή βροχή και χαλαζόπτωση στο νότιο Πήλιο - Πώς θα κινηθεί η κακοκαιρία τις επόμενες ώρες - ΛΑΡΙΣΑ | 19.04.2024 | 09:28
Τέμπη: Εντοπίστηκαν υπολείμματα οστών στο οικόπεδο των ερευνών – Εξετάζεται αν ανήκουν σε ζώα ή σε άνθρωπο - ΘΕΣΣΑΛΙΑ | 19.04.2024 | 22:14
Η κακοκαιρία χτυπάει τη Θεσσαλία -Σε εφαρμογή το σχέδιο θωράκισης του Στρατηγού Λεοντάρη - ΘΕΣΣΑΛΙΑ | 19.04.2024 | 18:37
Θεσσαλία: Προετοιμάζονται για την κακοκαιρία οι κάτοικοι - Ανησυχία για την επιβαρυμένη περιοχή - ΛΑΡΙΣΑ | 19.04.2024 | 21:40
Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ: Έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας (ΦΩΤΟ) - ΘΕΣΣΑΛΙΑ | 19.04.2024 | 09:41
Κακοκαιρία: Συναγερμός, θα πέσει νερό που πέφτει σε 3 μήνες – «Προσοχή στη Θεσσαλία» - ΘΕΣΣΑΛΙΑ | 20.04.2024 | 09:36
Καιρός: Πλημμύρες και διακοπές ρεύματος σε Καρδίτσα και Μαγνησία - Που χιόνισε